Wiesław JAŁMUŻNY, Danuta ADAMCZEWSKA, Iwonna BOROWSKA-BANAŚ
Program do wyznaczania charakterystyk rdzeni przekładników prądowych
Energetyka 2010, nr 12, s. 787
Opisano realizację algorytmu wyznaczania charakterystyk magnesowania i stratności opartego na wykorzystywaniu wyników pomiaru błędów: prądowego i kątowego przekładników prądowych, których rdzenie zbudowano z próbek pierścieniowych wykonanych ze sprawdzanych materiałów magnetycznych.
Słowa kluczowe: przekładnik prądowy, charakterystyki magnesowania i stratności, materiały magnetyczne
Tomasz SIKORSKI, Edward ZIAJA, Bogusław TERLECKI
Wybrane aspekty pomiarów i oceny pracy farm wiatrowych
Energetyka 2010, nr 12, s. 791
Podjęto tematykę produkcji mocy czynnej i biernej farmy wiatrowej w różnych stanach pracy. Wprowadzono analizę teoretyczną możliwości regulacyjnych mocy czynnej i biernej dla 30 MW farmy wyposażonej w elektrownie Enercon E70 oraz skonfrontowano ją z wynikami pomiarów rzeczywistych w punkcie przyłączenia 110 kV istniejącej farmy. Dyskusji poddano możliwości elastycznego udziału produkcji farmy wiatrowej w kontekście elektrowni wirtualnych.
Słowa kluczowe: farmy wiatrowe, moc czynna i bierna, ocena pracy elektrowni wiatrowych
Andrzej BIELACZYC, Stanisław LASOTA, Włodzimierz FENNIG, Robert KIELIAN, Mariusz LIPIŃSKI
Model pierścieniowo-kulowego młyna węglowego i praktyczne wykorzystanie zamodelowanych w nim sygnałów mocy silnika młyna i temperatury mieszanki pyłowo–powietrznej
Energetyka 2010, nr 12, s. 797
Opisano uproszczony model pierścieniowo-kulowego młyna węglowego i praktyczne wykorzystanie zamodelowanych w nim sygnałów: temperatury mieszanki pyłowo–powietrznej, który wykorzystano do identyfikacji zapłonów w młynie węglowym oraz sygnału mocy silnika młyna węglowego, który wykorzystano do identyfikacji zaniku paliwa w młynie węglowym, prowadzącego do przegrzania młyna, a następnie do zapłonu. Identyfikacja powyższych zjawisk jest szczególnie istotna podczas procesu współspalania węgla i biomasy, i może przyczynić się do ochrony młyna węglowego przed jego zniszczeniem.
Słowa kluczowe: młyn węglowy, modelowanie
Antonina KIELECZAWA, Michał BIAŁECKI, Radosław IZAKIEWICZ, Piotr PIETRAS, Roman SKAKOWSKI, Jacek RUDNICKI
Autoryzacja dostępu do stacji operatorskich Systemu Automatyzacji MASTER
Energetyka 2010, nr 12, s. 800
Przedstawiono kolejną funkcjonalność systemu operatorskiego MASTER, tj. autoryzację dostępu do jego obsługi, realizowaną na podstawie nowocześnie zaprojektowanego i wykonanego modułu logowania. Moduł umożliwia identyfikację użytkowników, może nadawać zróżnicowane uprawnienia dla poszczególnych grup użytkowników, rejestrować i raportować czas ich pracy. Platformą operacyjną stacji operatorskiej Systemu Automatyzacji MASTER (znanej również pod nazwą SCADA ProSter) jest system czasu rzeczywistego QNX we wszystkich jego wersjach QNX2/QNX4/QNX6. Do tej pory dostawca systemu QNX i firmy partnerskie nie oferują oprogramowania firmowego obsługującego czytniki kart elektronicznych. Moduł logowania zrealizowano wykorzystując czytnik ASEDrive i karty elektroniczne z ochroną pamięci 2/3 BUS. Jego oprogramowanie składa się z dwóch warstw: oprogramowania systemowego do zapisu i obsługi kart elektronicznych oraz administratora czytnika kart, a także oprogramowania użytkowego, wchodzącego w skład oprogramowania systemu operatorskiego MASTER - ProSter Nowe rozwiązanie uniezależnia obie warstwy oprogramowania, dlatego adaptacja nowego sprzętu nie spowoduje zmian w oprogramowaniu użytkowym modułu logowania, wymagając jedynie instalacji nowych sterowników dla nowego czytnika.
Słowa kluczowe: moduł logowania, stacja operatorska, oprogramowanie operacyjne, oprogramowanie użytkowe
Jerzy TRZESZCZYŃSKI
Ocena stanu technicznego i prognozowanie trwałości elementów krytycznych urządzeń cieplno-mechanicznych przewidzianych do eksploatacji powyżej 300 000 godzin
Energetyka 2010, nr 12, s. 806
Przedłużenie, o ok. 20 lat, eksploatacji bloków 200 MW wiąże się ze spełnieniem wymagań ekologicznych mających obowiązywać po 2016 roku oraz z zapewnieniem odpowiedniej trwałości, w szczególności elementom krytycznym kotłów, turbozespołów oraz głównych rurociągów parowych, co jest nieodzowne zarówno dla bezpiecznej pracy jak i oczekiwanej, wysokiej dyspozycyjności. Na ogół przyjmuje się, że prawdziwym, a może jedynym wyzwaniem modernizacyjnym jest rozwiązanie problemów prawnych (ekologicznych). Dość powszechnie przyjmuje się, że zapewnienie trwałości walczaków, wirników, kadłubów i rurociągów w horyzoncie do 350 000 godzin nie powinno przedstawiać większych trudności technicznych ani nakładów finansowych. Zakres koniecznych prac odtworzeniowo-modernizacyjnych zależeć będzie jednak od stanu technicznego poszczególnych urządzeń, a ten należy poprawnie zdiagnozować wykorzystując odpowiednie metody badań stanu technicznego oraz prognozowania żywotności. W referacie przedstawiono argumenty wskazujące na to, że ocena stanu technicznego urządzeń długo eksploatowanych, w szczególności prognozowanie ich trwałości, wymaga przyjęcia odpowiedniej metodologii zarówno w odniesieniu do badań, obliczeń jak i analizy historii eksploatacji i warunków pracy. Odpowiednie podejście diagnostyczne powinno obejmować fazę przygotowania do modernizacji, modernizację, jak również okres przedłużonej eksploatacji, w szczególności gdy planowany czas pracy przekracza 300 tys. godzin.
Słowa kluczowe: bloki energetyczne 200 MW, prognozowanie trwałości urządzeń cieplno-mechanicznych
Alfred śLIWA, Paweł GAWRON
Wpływ chemicznych warunków pracy bloków energetycznych na możliwość przedłużania ich eksploatacji powyżej 300 000 godzin
Energetyka 2010, nr 12, s. 813
Bloki energetyczne, eksploatowane ponad 300 000 godzin oprócz prac modernizacyjno-odtworzeniowych będą musiały być również odpowiednio eksploatowane. Wiąże się to ze ścisłym przestrzeganiem ustalonych projektowo parametrów eksploatacji, w tym szczególnie parametrów cieplno-chemicznych. Jednym z elementów mających wpływ na żywotność i bezawaryjną pracę urządzeń blokowych są parametry chemiczne określone odpowiednim reżimem chemicznym dla danego bloku energetycznego. Omówiono – na podstawie doświadczeń własnych oraz ostatnich wytycznych VGB i EPRI – warunki, jakie muszą być spełnione podczas eksploatacji w celu zapewnienia wysokiej dyspozycyjności bloków w przedłużonym okresie eksploatacji.
Słowa kluczowe: bloki energetyczne, parametry cieplno-chemiczne
Filip KLEPACKI, Dariusz WYWROT
Trwałość wężownic przegrzewaczy wtórnych w warunkach niskoemisyjnego spalania
Energetyka 2010, nr 12, s. 816
W ostatnich latach, jak podaje literatura zagraniczna, co potwierdzają również doświadczenia krajowe, znaczny udział w awaryjności mają uszkodzenia wężownic przegrzewaczy pary umiejscowionych w rejonie przewału kotła. Szczególnie często ulegają uszkodzeniom wężownice przegrzewaczy pary wtórnej, zazwyczaj umiejscowione w tym miejscu. Mimo nadmiernej grubości ścianki, trwałość wężownic przegrzewaczy pary wtórnej jest bardzo ograniczona, na co mają wpływ szczególnie trudne warunki pracy powodujące ścienienie wężownic, przeważnie wskutek korozji. Trudne warunki pracy przegrzewaczy wynikają stąd, że elementy te były projektowane na zdecydowanie inne warunki pracy niż te, które występują podczas niskoemisyjnego spalania, w związku z czym wzrosła częstotliwość uszkodzeń przegrzewaczy pary powodowanych korozją wysokotemperaturową. W artykule przedstawiono przypadki uszkodzeń wężownic wraz z ich diagnozą, jak również proponowane sposoby minimalizowania awaryjności, a tym samym przedłużenia trwałości wężownic przegrzewaczy wtórnych w „nowych" warunkach pracy.
Słowa kluczowe: wężownice przegrzewaczy pary, niskoemisyjne spalanie
Jerzy DOBOSIEWICZ, Radosław STANEK
Niektóre uszkodzenia łopatek części NP turbin przy ograniczonych przepływach czynnika
Energetyka 2010, nr 12, s. 821
Omówiono mechanizm powstawania uszkodzeń krawędzi łopatek ostatnich stopni w różnych warunkach pracy turbiny, a szczególnie: w stanach ustalonych/nieustalonych, podczas biegu luzem, awaryjnych zrzutów mocy oraz podczas pracy przy obniżonej wydajności. Przedstawiono także wymagania dotyczące właściwych parametrów eksploatacyjnych układów zrzutowych i schładzających części wylotowych turbiny.
Słowa kluczowe: łopatki części niskoprężnych turbin, mechanizm powstawania uszkodzeń krawędzi łopatek
Ewald GRZESICZEK, Wojciech MURZYNOWSKI, Radosław STANEK
Wybrane problemy obliczeniowej analizy trwałości łopatek części niskoprężnych turbin
Energetyka 2010, nr 12, s. 824
Diagnostyka materiałowa, jak powszechnie wiadomo, służy do zdobywania wiedzy o stanie technicznym elementów urządzeń cieplno-mechanicznych. Kompletna diagnostyka urządzeń powinna zawierać zarówno wiedzę pochodzącą z badań podczas postojów urządzeń, jak i możliwą do zdobycia podczas ich pracy. Bardzo często interpretacja wyników badań wymaga wykonywania obliczeń stanu naprężeń m.in. po to, aby rzeczywiste lub potencjalne uszkodzenia kojarzyć z ewentualnym wpływem cech konstrukcyjnych. Przedstawiono wybrane przykłady takiego postępowania w zastosowaniu do analizy pęknięć łopatek ostatnich stopni wirników części niskoprężnych turbin.
Słowa kluczowe: łopatki części niskoprężnej turbin, analiza trwałości
Krzysztof BADYDA, Janusz LEWANDOWSKI
Perspektywy eksploatacji zasobów polskiej energetyki w uwarunkowaniach emisyjnych wynikających z regulacji unijnych
Energetyka 2010, nr 12, s. 833
Spośród sektorów polskiej gospodarki, różniących się najbardziej od średniej europejskiej, w pierwszej kolejności można wskazać energetykę, przede wszystkim w obszarze wytwarzania energii elektrycznej i ciepła, ze względu na jej uzależnienie od węgla. Od momentu wejścia Polski do UE rozpoczęły się kłopoty z wypełnianiem dyrektyw UE, przede wszystkim w obszarze regulacji określających dopuszczalne oddziaływanie na środowisko, głównie emisję do atmosfery produktów spalania. W trakcie negocjacji akcesyjnych Polska uzyskała okresy przejściowe odsuwające w czasie wdrożenie dyrektyw IPPC (o zintegrowanym zapobieganiu oddziaływania na środowisko) oraz LCP (o emisji z dużych źródeł spalania), których niestety nie potrafiła właściwie wykorzystać. Polska nie wypełnia podjętych w tym zakresie zobowiązań i grożą jej kary pieniężne, które znacząco mogą popsuć dodatni bilans rozliczeń finansowych z UE. Udało się natomiast bez większych kosztów przystosować do obecnie obowiązującej wersji dyrektywy ETS (o systemie handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla). Niestety, energetykę czekają nowe wyzwania. W roku 2013 zacznie obowiązywać zmieniona dyrektywa ETS, a w roku 2016 nowa dyrektywa o emisjach przemysłowych (IED). W artykule zostały przedstawione dotychczasowe skutki oddziaływania dyrektyw „emisyjnych" na krajową energetykę, a przede wszystkim określone zostały skutki, jakie spowoduje wdrażanie nowych dyrektyw. Można się spodziewać, że w ciągu najbliższych kilku lat nastąpi radykalna zmian obrazu sektora wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. W skrajnym przypadku, w przypadku ciepłownictwa sieciowego, jeżeli nie zostaną wprowadzone mechanizmy ochronne, może dojść do likwidacji setek ciepłowni zasilanych węglem, które utracą swoją konkurencyjność w stosunku do ogrzewania indywidualnego.
Słowa kluczowe: eksploatacja zasobów polskiej energetyki, regulacje unijne
Stefan POSTRZEDNIK
Biomasa - jej znaczenie oraz aspekty wykorzystania
Energetyka 2010, nr 12, s. 840
Dominującym źródłem energii pierwotnej jest obecnie energia chemiczna paliw kopalnych, którą pozyskuje się poprzez ich spalanie. Obserwuje się systematyczny wzrost zainteresowania odnawialnymi źródłami energii. Źródłem energii pierwotnej może być także biomasa, czyli materia pochodzenia roślinnego, powstająca głównie na drodze fotosyntezy. Efektywność spalania paliw klasycznych oraz paliw alternatywnych jest różna; dlatego stosuje się współspalanie paliw klasycznych oraz alternatywnych. Biomasa traktowana jest zwykle jako paliwo nieszkodliwe dla środowiska; co poniekąd wynika z faktu, że ilość dwutlenku węgla CO2 emitowana do atmosfery podczas jego spalania równoważona jest ilością dwutlenku węgla CO2 pochłanianego przez rośliny, które odtwarzają tę biomasę w procesie fotosyntezy. W artykule zwrócono uwagę na fakt, że biomasa nie powinna być traktowana jedynie jako paliwo alternatywne, ale w określonych sytuacjach jako skuteczny sposób na usuwanie dwutlenku węgla CO2 z atmosfery ziemskiej.
Słowa kluczowe: spalanie, biomasa, usuwanie CO2