Grzegorz BŁAJSZCZAK
Efektywność energetyczna - przegląd przepisów i norm
Poprawa efektywności energetycznej jest tak ważnym zagadnieniem, że została ujęta w europejskim i polskim prawie oraz normach europejskich (EN) i ogólnoświatowych (ISO). Wprowadzone w ostatnich latach zmiany w przepisach prawnych mają już nie tylko zachęcić, ale wręcz zmusić odbiorców i dystrybutorów do lepszego gospodarowania energią. Przedsiębiorstwa, które nie wykażą poprawy efektywności energetycznej (białych certyfikatów), będą musiały zapłacić karę w postaci opłaty zastępczej. W artykule opisano najważniejsze regulacje prawne i normy.
Słowa kluczowe: efektywność energetyczna, normy, regulacje prawne
Stefan POSTRZEDNIK
Analiza efektywności współspalania paliw - podstawowe parametry, uwarunkowania procesu
Współspalanie paliw klasycznych oraz paliw alternatywnych odnosi się najczęściej do wspólnego spalania paliw stałych oraz biomasy, a także paliw ciekłych w mieszaninie z biopaliwami ciekłymi. Jakość wymienionych paliw oraz efektywność ich spalania jest różna, co ostatecznie wpływa na sprawność urządzeń energetycznych, w obrębie których zachodzi proces spalania. Określono podstawowe parametry i uwarunkowania realizacyjne procesu współspalania. Zaprezentowano wyniki ogólnej analizy efektywności procesu, wskazano na dwa główne zakresy: współspalania oraz termicznej utylizacji.
Słowa kluczowe: współspalanie, paliwa alternatywne, efektywność energetyczna, termiczna utylizacja
Stefan GIERLOTKA
Porażenia człowieka prądem stałym i jego skutki
Skutki urazu elektrycznego powodowane prądem stałym różnią się od skutków, które wywołuje prąd przemienny. Wypadki rażenia prądem stałym zdarzają się rzadziej niż rażenia prądem przemiennym, co jest związane z mniejszą liczbą stosowanych urządzeń stałoprądowych. Prąd stały oznacza prąd wolny od tętnień, w którym składowa okresowa stanowi nie więcej niż 15% składowej stałej.
Słowa kluczowe: porażenia prądem stałym, skutki urazu elektrycznego
Waldemar SKOMUDEK, Marek SZROT
Ocena stanu technicznego wysokonapięciowych izolatorów przepustowych transformatorów mocy
Jednym z elementów odpowiedzialnych za trwałość i niezawodność urządzeń służących do przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej jest izolacja. W zależności od rodzaju urządzenia i stawianych wymogów z zakresu wytrzymałości dielektrycznej możemy wyróżnić proste układy izolacyjne – jak na przykład izolatory liniowe, złożone układy izolacyjne składające się z wielu izolatorów, a także izolacyjne układy konstrukcyjne, które służą do przeprowadzenia przewodów roboczych przez uziemione przegrody. Do tej grupy należą izolatory wsporcze i przepustowe. Artykuł jest pierwszą z dwóch publikacji, które opisują wybrane aspekty eksploatacji izolatorów przepustowych transformatorów mocy.
Słowa kluczowe: transformatory, izolatory przepustowe, ocena stanu technicznego
Bolesław FORMANEK, Krzysztof SZYMAŃSKI, Adam HERNAS, Bożena SZCZUCKA-LASOTA
Odporne na zużycie erozyjne i korozyjne natryskiwane cieplnie powłoki przeznaczone dla kotłów energetycznych
Przedstawiono zagadnienia związane z wytwarzaniem powłok ochronnych metodami natryskiwania cieplnego stosowanych w zabezpieczaniu elementów kotłów energetycznych. Przedstawiono podstawowe mechanizmy zużycia występujące w fluidalnych kotłach energetycznych, scharakteryzowano podstawowe metody natryskiwania cieplnego pozwalające wytwarzać powłoki o zadanym składzie chemicznym, fazowym i strukturze oraz funkcjonalnych własnościach użytkowych. Omówiono podstawowe grupy natryskiwanych cieplnie powłok o wysokiej odporności na zużycie erozyjne i korozyjne, które mogą być stosowane w przemyśle energetycznym.
Słowa kluczowe: energetyczne kotły fluidalne, powłoki odporne na erozję i korozję, zabezpieczanie elementów kotłów
Grzegorz GOLAŃSKI, Stanisław MROZIŃSKI
Trwałość zmęczeniowa staliwa GX12CrMoVNbN9 -1 w zakresie niskocyklowym
Przedstawiono badania trwałości zmęczeniowej w zakresie małej liczby cykli obciążenia wysokochromowego, martenzytycznego staliwa GX12CrMoVNbN9-1 (GP91). Badania przeprowadzono w dwóch temperaturach: temperaturze pokojowej i 600oC przy amplitudzie odkształcenia w zakresie 0.25 ÷ 0.60%. W obu temperaturach stwierdzono występowanie cyklicznego osłabienia badanego staliwa bez wyraźnego okresu stabilizacji. Stwierdzono ponadto wpływ temperatury na trwałość zmęczeniową, który zależy od poziomu odkształcenia i jest największy dla najmniejszych realizowanych poziomów odkształcenia.
Słowa kluczowe: staliwo wysokochromowe, trwałość zmęczeniowa, zakres niskocyklowy
Stanisław GUMUŁA, Agnieszka WOŹNIAK
Kształtowanie ilości produkowanej energii poprzez dobór charakterystyk i warunków pracy elektrowni wiatrowych
Założeniem wyjściowym przy planowaniu budowy elektrowni wiatrowej jest zazwyczaj wielkość produkcji energii na przestrzeni jednego roku. O wielkości produkowanej energii decyduje kilka czynników. Podstawowym czynnikiem są lokalne zasoby energii kinetycznej wiatru, następnie parametry konstrukcyjne elektrowni oraz rzeźba i zagospodarowanie terenu. Tę samą ilość produkowanej energii można uzyskać przy różnej kombinacji wymienionych czynników, ale koszt inwestycji, a tym samym koszt jednostkowy wyprodukowanej energii może być różny. W pracy pokazano jak dobór wymienionych czynników wpływa na wielkość i koszt produkowanej energii oraz w jaki sposób można poszukiwać rozwiązania optymalnego z ekonomicznego punktu widzenia
Słowa kluczowe: elektrownie wiatrowe, planowanie budowy, dobór parametrów
Mirosław ŁOMOZIK
Badanie przemian fazowych w stalach nowej generacji dla energetyki w warunkach oddziaływania cykli cieplnych spawania
Zaprezentowano różnice w charakterze przebiegu cyklu cieplnego w warunkach spawalniczych w porównaniu do cyklu tradycyjnej obróbki cieplnej. Omówiono metodykę badań przemian fazowych austenitu w stalach w warunkach oddziaływania spawalniczych cykli cieplnych opracowaną i stosowaną w Instytucie Spawalnictwa w Gliwicach. Przedstawiono wyniki badań w formie wykresów CTPC-S dla stali konstrukcyjnych dla energetyki w gatunkach X10CrMoVNb9-1 (P91), X10CrWMoVNb9-2 (P92), X12CrCoWVNb12-2-2 (VM12-SHC), 7CrMoVTiB10-10 (P24) oraz 10CrMo9-10 (P22).
Słowa kluczowe: stale dla energetyki, spawanie, spawalnicze cykle cieplne
Kazimierz MUTWIL, Marek CIEŚLA
Ocena wytężenia wybranych elementów bloku energetycznego z zastosowaniem różnych procedur obliczeniowych
Przedstawiono wyniki obliczeń rozkładów naprężeń w instalacjach rurociągowych z zastosowaniem profesjonalnego programu przeznaczonego do obliczeń rurociągów oraz z zastosowaniem aplikacji, która umożliwia uwzględnienie w modelach szczegółowych cech geometrycznych obiektu. Wykazano, że dla obiektów po długotrwałej pracy w celu prognozy dalszej eksploatacji niezbędne jest dokładne wskazanie obszarów badań diagnostycznych mających na celu określenie stopnia zdegradowania materiału. Kryterium wymaganej dokładności obliczeń zapewniają programy MES, w których elementy skończone precyzyjnie odwzorowują geometrię obiektu
Słowa kluczowe: bloki energetyczne, rozkład naprężeń w rurociągach, diagnostyka elementów bloków
Zdzisław ŚLODERBACH
Analiza sprężysto-termoplastycznych naprężeń i odkształceń w grubościennej rurze ciśnieniowej.
Cz. I. Wyprowadzenie podstawowych równań i zależności
Analizie poddano wpływ efektu sprzężenia termomechanicznego - efekt rozszerzalności cieplnej spowodowany dyssypacją mocy odkształcenia plastycznego z uwzględnieniem i bez zmagazynowanej energii deformacji plastycznej (ZEDP) na rozkład naprężeń, odkształceń, temperatury i przyłożonego ciśnienia oraz naprężeń resztkowych. Naprężenia resztkowe pozostają w badanej grubościennej rurze po zdjęciu obciążenia ciśnieniem wewnętrznym w procesie czysto sprężystego odciążania.
Słowa kluczowe: grubościenna rura ciśnieniowa, naprężenia sprężysto plastyczne, sprzężenie termomechaniczne