Cezary Tomasz SZYJKO
Smart grids – rewolucja czy ewolucja w sektorze gazowym?
Celem publikacji jest omówienie możliwości wykorzystania technologii smart w przedsiębiorstwach gazowych oraz potencjału inwestycyjnego drzemiącego w branży gazowniczej w świetle zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski na tle ustawodawstwa europejskiego.
Słowa kluczowe: sektor gazowy, smart grid, smart metering
Profesor Jan Kożuchowski - twórca i długoletni dyrektor IASE Patronem Roku 2011
Decyzją zarządów głównych Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej oraz Stowarzyszenia Elektryków Polskich rok 2011 ustanowiono Rokiem Profesora Jana Kożuchowskiego w stulecie Jego urodzin. W artykule przedstawiono najważniejsze wydarzenia związane z życiem założyciela i pierwszego dyrektora IASE oraz przebieg jego działalności zawodowej.
Słowa kluczowe: Profesor Jan Kożuchowski, Instytut Automatyki Systemów Energetycznych, Parton Roku 2011
Edward ZIAJA, Bartłomiej WYDECH, Tomasz SIKORSKI
Profile podtrzymania pracy jednostek wytwórczych w warunkach podnapięciowych
Tematyka artykułu dotyczy rekomendacji podtrzymania pracy jednostek wytwórczych w systemie elektroenergetycznym w warunkach podnapięciowych wywołanych zwarciami w sieci. Omówiono kategoryzację jednostek wytwórczych oraz dedykowanych im profili napięciowych U(t) (FRT Fault Ride Through) wprowadzanych w pilotażowym Kodzie Sieciowym ENTSO-E oraz porównano je z charakterystykami obowiązującymi w krajowej Instrukcji Ruchu jak i wymogami innych krajów.
Słowa kluczowe: system elektroenergetyczny, wymagania napięciowe, jednostki wytwórcze
Edward ZIAJA, Zbigniew WIERZBICKI, Włodzimierz OBALEŃSKI, Mariusz LIPIŃSKI, Robert KIELIAN
Łagodna regulacja mocy czynnej cieplnych bloków energetycznych
Przedstawiono korzyści wynikające z równoczesnego zastosowania struktury regulacji mocy czynnej bloków z tzw. prowadzącym kotłem i grupowej regulacji mocy tych bloków (łagodna regulacja) w odniesieniu do struktury regulacji z tzw. prowadzącą turbiną (ostra regulacja).
Słowa kluczowe: system elektroenergetyczny, regulacja mocy i częstotliwości, regulacja łagodna i ostra
Antonina KIELECZAWA, Michał BIAŁECKI, Radosław IZAKIEWICZ, Piotr PIETRAS, Roman SKAKOWSKI
Koncepcja i funkcjonalność mechanizmów sieciowych systemu automatyzacji MASTER
Scharakteryzowano własności i możliwości komunikacyjne Kompleksowego Systemu Automatyzacji MASTER na tle krótkiej charakterystyki jego poziomów organizacyjno-funkcjonalnych. Ponadto bliżej przedstawiono opracowaną w Instytucie koncepcję ogniw wirtualnych, zastosowaną do wymiany danych między zróżnicowanymi komponentami systemu MASTER jak również integracji z obcymi systemami.
Słowa kluczowe: system elektroenergetyczny, zarządzanie operatorskie, automatyzacja, sieci komunikacyjne
Piotr OBERC, Jacek CHUDY, Eugeniusz MOSKAL
Zarzadzanie majątkiem produkcyjnym grupy elektrowni i elektrociepłowni poprzez centralizowanie działalności inżynieryjnej
Obserwując zmiany zachodzące w ostatnich latach i obecnie w strukturach organizacyjnych w sektorze elektroenergetyki zawodowej w Polsce można zauważyć proces centralizacji funkcji związanych z zarządzaniem majątkiem produkcyjnym. Referat niniejszy przedstawia koncepcję zarządzania tym majątkiem w grupie elektrowni/elektrociepłowni w warunkach powstania centrum usług wspólnych, w tym centralizacji działań inżynieryjnych. W materiale przedstawiono podstawowe założenia dotyczące powyżej wyszczegółowionej działalności, podział kompetencji i odpowiedzialności oraz zasady współdziałania pomiędzy uczestnikami procesu. Równocześnie przedstawiono metodologię pracy w warunkach organizacji mieszanej: centralnej i rozproszonej oraz wskaźniki jej oceny.
Słowa kluczowe: elektroenergetyka zawodowa w Polsce, centralizowanie działalności inżynierskiej
Lech BOJEK, Bogusław ŻABOWSKI
Proces restrukturyzacji obszaru zarządzania majątkiem na przykładzie VHP S.A.
Opisano poszczególne etapy przekształcania struktury organizacyjnej obszaru zarządzania majątkiem produkcyjnym zespołu elektrociepłowni. Przed zmianami organizacyjnymi każdy z pięciu zakładów wchodzących w skład zespołu miał swoje służby utrzymania majątku. Zmiany organizacyjne przeprowadzono w kilku etapach dochodząc do zcentralizowanej organizacji zarządzającej majątkiem na poziomie zespołu elektrociepłowni. Efektem zmian są: jednorodna struktura zarządzania majątkiem, efektywne kanały informacyjne, jednoznaczny podział odpowiedzialności za obszary działania i obniżenie kosztów utrzymania majątku.
Słowa kluczowe: elektrociepłownie, zarządzanie majątkiem produkcyjnym, Vattenfall Heat Poland S.A.
Jerzy TRZESZCZYŃSKI, Wojciech MURZYNOWSKI, Radosław STANEK
Zarządzanie majątkiem produkcyjnym grupy elektrowni. Model współpracy z firmą ekspercką
Jedną z najważniejszych korzyści, jaką może stwarzać powstanie grupy elektrowni jest centralizacja decyzji i usług w zakresie zarządzania utrzymaniem majątku produkcyjnego. Centralizacja zakupu usług diagnostycznych i remontowych wydaje się zadaniem względnie prostym, tym bardziej, że diagnostyka i remonty kupowane są zwykle łącznie, a jedynym kryterium jest najniższa cena. Stworzenie w centrum zarządzania grupą, centrum kompetencji technicznych (inżynierii) jest o wiele trudniejsze. Stan zaawansowania realizacji tego zadania w energetyce polskiej jest bardzo zróżnicowany. Ogólnie można stwierdzić, że większość grup energetycznych znajduje się na początku drogi, którą powinny pokonać. Oznacza to, że koegzystuje jednocześnie obok siebie wiele sposobów zarządzania problematyką techniczną, które będą ewoluować niekoniecznie w kierunku jednego modelu zarządzania majątkiem produkcyjnym. W referacie przedstawiono różne modele docelowej organizacji zarządzania majątkiem produkcyjnym ze względu na techniczną problematykę. Przedstawiono także doświadczenia Pro Novum w zakresie rozwiązywania problemów technicznych elektrowni będących w bardzo zróżnicowanych fazach organizacji wydziałów zarządzania majątkiem. Przedstawiono narzędzia wsparcia w zakresie zarządzania wiedzą o stanie technicznym urządzeń, których jedną z cech jest możliwość elastycznej ewolucji wraz z wyłanianiem się docelowego modelu zarządzania infrastrukturą techniczną grupy elektrowni.
Słowa kluczowe: elektrownie, centrum kompetencji technicznych (inżynierii), Pro Novum Sp. z o. o.
Jerzy DOBOSIEWICZ
Doświadczenia Wydziału Diagnostyki i Profilaktyki ZEOPd w zakresie rozwiązywania problemów eksploatacyjnych i remontowych
W niniejszym referacie omówiono w szczególności:
• organizację służby i jej historię,
• zakresy działalności oraz sposób ich realizacji,
• niektóre spośród zastosowanych rozwiązań konstrukcyjnych, technologicznych i eksploatacyjnych mających wpływ na obniżenie awaryjności, przedłużenie okresów międzyremontowych i wydłużenia czasów eksploatacji, szczególnie głównych rurociągów parowych.
Słowa kluczowe: wydział diagnostyki i profilaktyki ZEOPd, problemy eksploatacyjne i remontowe
Jerzy TRZESZCZYŃSKI
Systemy diagnostyczne Pro Novum – integracja wieloletnich doświadczeń, innowacyjnych metod badań i nowoczesnych technologii informatycznych
Opisano okoliczności utworzenia przez ProNovum Sp. z o.o. platformy informatycznej o nazwie LM System Pro+, której jądrem jest w pełni zaimplementowany system diagnostyczny Pro Novum, rozwijany i doskonalony przez 25 lat. Został on utworzony dla inżynierów diagnostyków w elektrowniach. Umożliwia on m. in.: bezobsługowy nadzór nad stanem technicznym rurociągów, niskie koszty nadzoru diagnostycznego przy zachowaniu najwyższych standardów technicznych, spełnienie przepisów UDT, zarządzanie wiedzą o stanie technicznym urządzeń z „jednego miejsca” i zapewnienie bezpiecznej ich pracy.
Słowa kluczowe: diagnostyka urządzeń cieplno-mechanicznych, platforma informatyczna LM System PRO+, Pro Novum Sp. z o.o.
Marek MRÓZ
Informatyczne wsparcie systemów diagnostycznych i zarządzania wiedzą poprzez LM System PRO+® w PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział Elektrownia Turów
W czerwcu 2010 roku w Elektrowni Turów został wdrożony System Zarządzania LM System PRO+®. System ten stanowi narzędzie wspierające podejmowanie decyzji w zakresie planowania badań i remontów wybranych elementów majątku produkcyjnego umożliwiających utrzymanie na akceptowalnym poziomie technicznym z uwzględnieniem dyspozycyjność i kosztów. W ramach zawartej umowy z Pro Novum została opracowana szczegółowa dokumentacja Systemu opartego na LM System PRO+® w zakresie monitorowania stanu technicznego urządzeń takich jak: kotły fluidalne bloków nr 1-6 (rury ekranowe, komory ekranowe, walczaki) i urządzenia pomocnicze kotłów bloków nr 1-6 (urządzenia nawęglania, urządzenia odprowadzania popiołu). Na bieżąco tworzona jest „baza wiedzy” zawierająca: czasy pracy urządzeń, rodzaje uszkodzeń, postoje urządzeń, sposoby napraw wraz z użytymi materiałami oraz kosztami, terminy i wyniki badań specjalistycznych, którymi były objęte urządzenia, terminy przyszłych nakazanych badań, bieżące dane pracy niektórych urządzeń lub ich elementów. Pełne wykorzystanie Systemu będzie możliwe w niedalekiej przyszłości przy dużym zaangażowaniu pracowników obsługujących System, dużej ilości badań i działań remontowo-eksploatacyjnych wprowadzonych do Systemu oraz po wprowadzeniu danych historycznych zapisanych w wersji papierowej.
Słowa kluczowe: informatyczne wsparcie systemów diagnostycznych, zarządzanie wiedzą, LM System PRO+, PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.
Wojciech BRUNNÉ, Jerzy TRZESZCZYŃSKI, Janusz HALIŃSKI
Zdalna diagnostyka głównych rurociągów parowych bloków energetycznych
Z wielu względów diagnostyka rurociągów parowych obejmująca zarówno stan metalu jego elementów, jak również analizę przemieszczeń cieplnych jest zadaniem, któremu należy zapewnić wysoki status. Szczególnie istotne znaczenie ma to w przypadku głównych rurociągów parowych, których czas pracy zamierza się przedłużyć do ok. 350.000 godzin lub w innych sytuacjach, gdy wzmożony nadzór diagnostyczny jest zalecany ze względu na bezpieczeństwo pracy. Zadanie takie realizowane tradycyjnie jest pracochłonne, a więc kosztowne. Zwykle, aby dostosować się do wymagań produkcyjnych oraz zmieścić się w akceptowalnych kosztach, ogranicza się zakres badań i analizy, a zatem także jakość diagnostyki. Najwyższy, profesjonalny poziom diagnostyki instalacji rurociągowych przy niskich kosztach można zapewnić analizując w trybie on-line te warunki pracy rurociągów, które umożliwiają, także w czasie rzeczywistym, monitorowanie ich stanu technicznego i weryfikację prognozy trwałości. Oznacza to możliwość wykonywania nadzoru diagnostycznego w trybie zdalnym, praktycznie bezobsługowym. Takie rozwiązanie powstałe we współpracy firm Pro Novum sp. z o.o. i Geopomiar S.C. rozpoczynamy wdrażać zbierając pierwsze doświadczenia praktyczne. Zdalną diagnostykę elementów krytycznych kotłów, turbin i generatorów Pro Novum wdrożyło w kilku elektrowniach. Prezentowane rozwiązanie jest jeszcze jednym przykładem aplikacji nowego podejścia do diagnostyki zarówno w wymiarze technicznym, jak i organizacyjnym oraz ekonomicznym.
Słowa kluczowe: bloki energetyczne, rurociągi parowe, zdalna diagnostyka, Geopomiar S.C.
Paweł GAWRON, Sylwia DANISZ
Uszkodzenia typu FAC (Flow Accelerated Corrosion) a bezpieczeństwo pracy w kontekście przedłużania czasu pracy urządzeń
Uszkodzenia elementów stalowych w układach wodno-parowych bloków energetycznych powodowane zjawiskiem FAC skutkują rozerwaniami materiału i wypływem czynnika obiegowego do otoczenia. Liczba stwierdzanych uszkodzeń oraz bardzo poważne skutki, jakie mogą nieść ze sobą uszkodzenia powodowane zjawiskiem FAC, wymagają podjęcia działań pozwalających na lepsze zrozumienie zjawiska oraz identyfikację miejsc potencjalnych uszkodzeń. Nawet niewielkie uszkodzenia typu FAC wymagają podjęcia działań korekcyjnych, aby ograniczyć ich wpływ na niezawodność oraz dyspozycyjność urządzeń. Ma to szczególne znaczenie w przypadku długo eksploatowanych jednostek energetycznych w niesprawdzonych obszarach, gdzie uszkodzenia typu FAC są prawdopodobne, a nie zostały do chwili obecnej stwierdzone.
Słowa kluczowe: bloki energetyczne, układy wodno-parowe, elementy stalowe, uszkodzenia typu FAC (Flow Accelerated Corrosion)
Wojciech BUJALSKI, Krzysztof BADYDA, Marcin BŁASIAK, Michał WARCHOŁ
Optymalizacja pracy dużego zasobnika ciepła na przykładzie wdrożenia w Vattenfall Heat Poland S.A.
Przedstawiono kluczowe zagadnienia związane z przygotowaniem oraz wdrożeniem oprogramowania doradczego do sterowania pracą zasobnika, jakie zostało zrealizowane przez Politechnikę Warszawską i Transition Technologies S.A. w EC Siekierki należącej do Vattenfall Heat Poland S.A. Opisano budowę i zasady działania oprogramowania doradczego do sterowania pracą zasobnika ciepła o pojemności ok. 30 tys. m3. Przedstawiono koncepcję funkcjonowania systemu oraz algorytmy obliczeń. W dalszej części zaprezentowano pierwsze wyniki działania oprogramowania oraz opinie użytkownika o ich jakości. Zastosowanie zaprojektowanego i wdrożonego systemu umożliwia istotny przyrost korzyści wynikających z wykorzystania zasobnika w stosunku do procedur sterowania jego pracą stosowanych uprzednio. Należą do nich wyrównanie obciążenia oraz maksymalizacja zysków z produkcji energii elektrycznej i ciepła.
Słowa kluczowe: optymalizacja pracy zasobnika ciepła, oprogramowanie doradcze, EC Siekierki
Elżbieta MORYŃ-KUCHARCZYK, Renata GNATOWSKA
Wykorzystanie lokalnych zasobów energii odnawialnej a rozwój społeczno-gospodarczy gminy
Przedstawiono nowe spojrzenie na odnawialne źródła energii, które poza ich wykorzystaniem do celów energetycznych mogą przyczynić się także do ożywienia gospodarczego gminy/regionu poprzez rozwój turystyki, napływ inwestorów z zewnątrz i powstawanie nowych miejsc pracy. Rozwojowi turystyki i agroturystyki sprzyja zarówno przyjazne dla środowiska naturalnego wytwarzanie energii elektrycznej i/lub cieplnej, jak i pozaenergetyczne wykorzystanie zasobów energii odnawialnej. Również same obiekty wytwórcze udostępnione do zwiedzania mogą stanowić dodatkową atrakcję turystyczną. Przykłady takiego kompleksowego, dającego wielostronne korzyści wykorzystania odnawialnych źródeł energii stanowią rozwiązania zastosowane w austriackiej gminie Güssing oraz polskiej gminie Uniejów.
Słowa kluczowe: odnawialne źródła energii, ochrona środowiska, zrównoważony rozwój gmin