Jacek WAŃKOWICZ, Adam SOBCZYK
Działalność CIGRE i PKWSE. 46. Sesja CIGRE 2016
Przedstawiono strukturę i organizację CIGRE. Omówiono przebieg 46. Sesji CIGRE, jaka odbyła się w Paryżu w dniach 21-26 sierpnia 2016 r. Wzięło w niej udział około 8000 uczestników z 93 krajów. W konferencji uczestniczyło 3290 delegatów. W ciągu sześciu dni odbyło się 199 spotkań Komitetów Studiów i Grup Roboczych. Wystawa techniczna zgromadziła 242 firm. W wystawie technicznej wzięły udział również firmy z Polski: ZAPEL S.A., Energo-Complex Sp. z o.o. i Boryszew SA, Oddział NPA Skawina. Polska delegacja liczyła 34 osoby. W materiałach Sesji opublikowano łącznie 6 referatów przygotowanych przez członków PKWSE.
Słowa kluczowe: międzynarodowe organizacje elektryków, CIGRE, Polski Komitet WSE, 46 Sesja CIGRE
Dariusz GURAZDOWSKI
Elektryczne maszyny wirujące – Komitet Studiów A1
Omówiono artykuły na następujące tematy: rozwój maszyn elektrycznych wirujących i doświadczenia serwisowe, zarządzanie żywotnością maszyn elektrycznych i zastosowanie maszyn elektrycznych w produkcji energii odnawialnej. Opisano najnowsze osiągnięcia w zakresie konwertera mocy i przedstawiono rozwój konstrukcji turbogeneratora do zastosowań w elektrowniach jądrowych z czterobiegunowym cylindrycznym wirnikiem. Opisano również sposób zwiększenia mocy turbogeneratora z pośrednim wodorowym systemem chłodzenia. Zwrócono uwagę, iż optymalizacja układu chłodzenia umożliwiła zmniejszenie gabarytów generatora i rekonstrukcję chłodnic. Przedstawiono także analizę przyczyny zwarcia w pakiecie blach turbogeneratora 450 MVA i w konsekwencji uszkodzenia rdzenia stojana.
Słowa kluczowe: maszyny elektryczne, nowoczesne konstrukcje, projektowanie i produkcja, obsługa i konserwacja
Marceli KAŹMIERSKI, Paweł WARCZYŃSKI
Transformatory – Komitet Studiów A2
Opisano działalność Komitetu Studiów A2. Dokonano przeglądu tematyki transformatorowej podczas sesji CIGRE. Szczególną uwagę zwrócono na trzy tematy: postęp w dziedzinie diagnostyki i monitoringu transformatorów, transformatory i ich wyposażenie w sieciach EHU/UHV oraz EHVDC/UHVDC, a także uzwojenia transformatorów. Poruszono zagadnienie systemów monitoringu pracujących w trybie on-line. Stwierdzono tendencję do wpisywania tych systemów do ogólnej strategii tworzenia inteligentnych sieci energetycznych (smart grid). Podano, iż od kilku lat w energetyce światowej zaczęto wprowadzać tzw. indeks stanu technicznego transformatora HI (Transformer Health Index), określany na podstawie szczegółowych badań diagnostycznych prowadzonych w systemie on-line i off-line. Alternatywą zapobiegawczych zabiegów eksploatacyjnych jest strategia oparta na przewidywaniu skutków defektów w transformatorze, czyli RCM (Reliability Centered Maintenance). Poruszono także niektóre aspekty analizy gazów rozpuszczonych w oleju (DGA), w tym nowy sposób interpretacji wyników DGA, którego punktem wyjścia jest utworzenie tzw. wzorca gazowego, wykorzystywanego już w energetyce japońskiej.
Słowa kluczowe: transformatory w systemie elektroenergetycznym, eksploatacja, indeks stanu technicznego transformatora, wyposażenie transformatorów, analiza DGA
Sławomir SAMEK
Aparatura elektroenergetyczna wysokiego napięcia – Komitet Studiów A3
Omówiono zagadnienie aparatury elektroenergetycznej wysokiego napięcia dla nowych wymagań systemu elektroenergetycznego, zarządzanie czasem życia aparatury w systemach przesyłowych i dystrybucyjnych oraz zastosowanie technologii informatycznych do zarządzania aparaturą wysokiego napięcia i jej rozwoju. Szukając wspólnego mianownika dla zaproponowanej tematyki wiodącej można dostrzec troskę o parametry jakościowe energii elektrycznej. Sesja CIGRE 2016 przyniosła wiele ciekawych i nowych informacji dotyczących bieżącego stanu rozwoju aparatury wysokiego napięcia. Podano informacje pochodzące z badań zmierzających do określenia wymagań do prowadzenia przełączeń pomiędzy systemami szyn rozdzielni wysokiego napięcia. Przybliżono zagadnienia związane z doskonaleniem rozwiązań wyłączników wysokiego napięcia stosowanych w układach prądu stałego. Opisano nowe metody testowania, przeznaczone dla wyłączników pracujących pod napięciem 800 kV. Poinformowano o sprawdzaniu właściwości gazu o handlowej nazwie g3 w zastosowaniu jako zamiennik dla SF6 w wyłącznikach wysokiego napięcia stosowanych w rozdzielnicach gazowych (GIS) oraz wyłącznikach typu „live tank”. Ma on ograniczać efekt cieplarniany. Zaprezentowano nowy, kaskadowy wyłącznik wysokiego napięcia do pracy w systemach prądu stałego. Opisano możliwości, jakie w zakresie nadzorowania obciążalności i unikania awarii daje bezprzewodowa kontrola temperatury w urządzeniach elektroenergetycznych, podczas ich pracy.
Słowa kluczowe: system elektroenergetyczny, aparatura wysokiego napięcia, zarządzanie czasem życia urządzeń
Sławomir NOSKE
Kable – Komitet Studiów B1
Działalność Komitetu Studiów B1 obejmuje wszystkie aspekty zagadnień dotyczących lądowych i morskich sieci kablowych. W zakres prac Komitetu wchodzą m.in. zagadnienia teoretyczne i praktyczne związane z budową, produkcją, instalacją, testowaniem, eksploatacją i konserwacją oraz techniki diagnostyczne sieci kablowych AC i DC. W zakres prac wchodzą również zagadnienia badań i oceny oraz prognozowania żywotności linii kablowych wysokich napięć. Tematami wiodącymi, w ramach których przyjmowane były referaty na Sesję Generalną CIGRE 2016, były: nowo instalowane lub modernizowane systemy kablowe, najlepsze przykłady wykorzystywania istniejących systemów kablowych oraz linie kablowe w sieciach przyszłości. Opisano m.in. ciekawe rozwiązania połączeń kablowych dla farm wiatrowych pływających oraz badania nowej konstrukcji kabla 420 kV HVAC do układania w głębokiej wodzie.
Słowa kluczowe: linie kablowe, budowa kabli i osprzętu, instalacja i eksploatacja linii kablowych
Piotr WOJCIECHOWSKI
Linie napowietrzne – Komitet Studiów B2
Komitet Studiów B2 jest jednym z największych i najstarszych Komitetów CIGRE. Obecnie w 25 Grupach Roboczych pracuje około 300 ekspertów z ponad 40 krajów. Omówiono referaty poświęcone tematyce linii napowietrznych pod kątem zwiększenia ich: akceptowalności, zdolności przesyłowych, niezawodności i dostępności. Skupiono się na następujących zagadnieniach: zwiększenie przepustowości linii napowietrznych, zarządzanie projektowaniem, budowa i koszty oraz nowe materiały i technologie. W referacie hiszpańskim przedstawiono analizę możliwości zastosowania linii kompaktowej z wahliwymi poprzecznikami izolacyjnymi. W referacie islandzkim zaprezentowano słupy rurowe dla planowanej do przebudowy linii przesyłowej 220 kV. W referacie norweskim opisano stronę testową pomiaru oblodzenia przewodów. Tematem referatu kanadyjskiego było wykrywanie uszkodzonych przewodów na liniach za pomocą przenośnych maszyn rentgenowskich z zastosowaniem robotów. W referacie rumuńskim przedstawiono projekt pilotażowy smart grid do monitorowania i diagnozowania elektrowni i linii wysokiego napięcia w trybie on-line. W referacie austriackim przedstawiono rozwiązania i innowacje stworzone i przetestowane w celu zwiększenia napięcia napowietrznej linii energetycznej z obecnych 220 kV do 380 kV, a w referacie francuskim opisano nowy projekt RTE jednotorowej linii napowietrznej 90 kV z użyciem rurowych słupów kompozytowych.
Słowa kluczowe: elektryczne linie napowietrzne, innowacje w rozwoju linii napowietrznych, zdolności przesyłowe linii
Piotr MAŃSKI
Stacje – Komitet Studiów B3
Zakres działalności Komitetu obejmuje: projektowanie, budowę, eksploatację i zarządzanie stacjami i instalacjami elektrycznymi w elektrowniach, z wyjątkiem generatorów. Główne cele prac to: zwiększenie niezawodności i dostępności, efektywne kosztowo rozwiązania, inżynierskie zarządzanie oddziaływaniem na środowisko, skuteczne zarządzanie i przyjecie odpowiednich rozwiązań technologicznych, urządzeń i systemów do osiągnięcia tych celów. Tematami wiodącymi były: postęp w technologiach wykorzystywanych na stacjach, rozwój i nowe podejście w projektowaniu stacji oraz ewolucja w zarządzaniu stacjami. Opisano m.in. sposoby usprawnienia układu wchodzącego w skład przekładnika niekonwencjonalnego, przeciwdziałające zakłóceniom. Innym tematem było użytkowanie w Chinach tzw. autonomicznych inteligentnych robotów (Autonomous Intelligent Robot) wykorzystywanych do inspekcji urządzeń na stacjach. Przywołano doświadczenia z użytkowania modelu nazwanego SmartGuard. Opisano rozwiązanie koncepcji stacji opartej na węźle (Bus-node). Zdaniem szwajcarskich autorów rozwiązanie to prowadzi do zmniejszenia stacji w układzie napowietrznym, co przekłada się na redukcję kosztów. Przybliżono doświadczenia z programu modernizacyjnego „Le Havre”, polegającego na wymianie przestarzałych wyłączników w jednej ze stacji GIS.
Słowa kluczowe: technologie wykorzystywane na stacjach, projektowanie stacji, ewolucja w zarządzaniu stacjami
Michał KOSMECKI
Układy przesyłowe prądu stałego i urządzenia FACTS – Komitet Studiów B4
W ramach sesji plenarnej Komitetu Studiów B4 przedstawiono rekordową liczbę 45 referatów dotyczących układów przesyłowych prądu stałego (HVDC – High Voltage Direct Current) oraz układów typu FACTS (Flexible AC Transmission Systems) w trzech tematach wiodących: zastosowanie układów HVDC, układy FACTS i urządzenia energoelektroniczne w systemach przesyłowych oraz układy FACTS i urządzenia energoelektroniczne w systemach dystrybucyjnych. W pierwszym temacie zamiast prezentacji nowych projektów przedstawiono doświadczenia zebrane podczas uruchamiania i pracy tych układów, w miejscu sieci DC pojawiły się układy HVDC punkt-punkt pracujące wewnątrz systemu synchronicznego (embedded), natomiast z wyłączników prądu stałego uwaga przeniosła się na zmiany w topologiach przekształtników tranzystorowych. Drugi temat został zdominowany przez zagadnienia dotyczące testów i eksploatacji układów FACTS, głównie urządzeń STATCOM i SVC. W ramach tematu trzeciego poruszono zagadnienia układów prądu stałego na średnim napięciu (MVDC), które mogą skutecznie kontrolować przepływ mocy czynnej i biernej w krytycznych punktach sieci oraz wspierać regulację napięć.
Słowa kluczowe: układy przesyłowe prądu stałego, układy typu FACTS, urządzenia energoelektroniczne
Marcin LIZER
Zabezpieczenia i automatyka – Komitet Studiów B5
Do dyskusji na sesji plenarnej Komitetu Studiów B5 przedstawiono dwa tematy wybrane: układy sterowania i zabezpieczeń – optymalizacja i zarządzanie czasem życia oraz koordynacja układów zabezpieczeń generatorów i sieci elektroenergetycznej. W pierwszym temacie poruszono zagadnienia dotyczące roli optymalnego tworzenia i archiwizacji dokumentacji projektowych, plików konfiguracyjnych, rejestracji zdarzeń i zakłóceń w całym okresie eksploatacji układu sterowania i zabezpieczeń, a także doświadczeń w integracji i eksploatacji systemów sterowania i zabezpieczeń wykorzystujących standard IEC 61850. W drugim temacie poruszono zagadnienia: przykładów nieprawidłowego działania zabezpieczeń jednostek wytwórczych lub sieci, wynikającego z ich nieprawidłowej wzajemnej koordynacji oraz metod jej poprawy; sposobów weryfikacji koordynacji zabezpieczeń jednostek wytwórczych i sieci; wpływu źródeł rozproszonych i HVDC na działanie zabezpieczeń generatorów i sieci. Przy tworzeniu prawidłowo działającego układu zabezpieczeń i sterowania bardzo ważne są jego testy. Komitet Studiów B5 uważa, że układ powinno się testować już na etapie tworzenia jego koncepcji poprzez badania symulacyjne. Testy powinny również obejmować sprawdzanie urządzeń IED przewidzianych do pracy w projektowanym układzie.
Słowa kluczowe: systemy elektroenergetyczne, zabezpieczenia i automatyka, zarządzanie czasem życia urządzeń
Grzegorz TOMASIK
Rozwój i ekonomika systemu elektroenergetycznego – Komitet Studiów C1
W ramach Komitetu Studiów C1 przedstawiono 36 referatów, które podzielono na trzy bloki tematyczne: aktualny stan wiedzy w zakresie podejść i standaryzacji w procesie podejmowania decyzji związanych z zarządzaniem majątkiem; problemy alokacji i współpracy przy planowaniu sieci przesyłowych i dystrybucyjnych w projektach wielostronnych oraz nowe rozwiązania systemowe i techniki planistyczne do tworzenia elastycznych i stabilnych planów rozwoju systemu. W obszarze pierwszego bloku tematycznego wskazano na konieczność wprowadzenia istotnych zmian w dotychczasowym sposobie zarządzania majątkiem oraz rozszerzenia analiz efektywności ekonomicznej (Cost Benefit Analysis) poza wskaźniki finansowe i uzupełnienie ich o ilościowe mierniki potrzeb indywidualnych klientów, mierniki społecznościowe i środowiskowe. W drugim bloku tematycznym przedstawiono zagadnienia związane ze współpracą wielostronną przy planowaniu rozwoju sieci. Pokazano korzyści wynikające z budowy połączeń transgranicznych i przeanalizowano przypadek Krety połączonej kablem podmorskim ze stałym lądem oraz połączone systemy państw Zatoki Perskiej. Do najważniejszych zagadnień poruszonych w trzecim bloku tematycznym można zaliczyć: nowe rozwiązania w zakresie integracji źródeł odnawialnych z systemami elektroenergetycznymi; coraz szersze zastosowanie metod probabilistycznych w procesach planowania rozwoju oraz wdrażanie na szerszą skalę rozwiązań hybrydowych typu AC/DC, FACTS, systemy wydzielone czy magazyny energii.
Słowa kluczowe: rozwój systemów elektroenergetycznych, magazynowanie energii, ekonomika systemu
Jacek JEMIELITY
Sterowanie i prowadzenie ruchu systemu elektroenergetycznego – Komitet Studiów C2
Podczas sesji plenarnej Komitetu Studiów C2 zaprezentowano referaty poświęcone następującym tematom: metody eksploatacji sieci przy zmienionym miksie generacji zawierającym źródła rozproszone i odnawialne oraz zarządzanie systemem w czasie zakłóceń w pracy i odbudowa systemu. Wiele referatów dotyczyło wyzwań, jakie dla systemu elektroenergetycznego stanowi wzrastający udział źródeł generacji podłączonych za pośrednictwem energoelektroniki. Przedstawiono wpływ odnawialnych źródeł energii RES (Renewable Energy Sources) na bezpieczeństwo prowadzenia ruchu (Operational Security) na przykładzie systemu Irlandii. Podano nowe metody prognozowania generacji ze źródeł fotowoltaicznych PV (Photo Voltaic) stosowane w zachodniej Australii na obszarze SWIS (South West Isolated System). Opisano wdrożenie systemu dynamicznej obciążalności linii przez operatora sieci belgijskiej ELIA. Przedstawiono nową platformę DSA (Dynamic Security Assessment) uruchomioną wspólnie przez włoskiego operatora TERNA i firmę badawczą CESI. Podano aktualne dane na temat szybkiego wzrostu liczby projektów UHVAC/DC w hybrydowym systemie elektroenergetycznym Chin zarządzanym przez State Grid Corporation of China. Wyróżniony referat tej sesji dotyczył procesu przygotowań, przebiegu i pozytywnych rezultatów testu zdolności do odbudowy systemu, przeprowadzonego przez ESKOM – operatora systemu przesyłowego w Republice Południowej Afryki.
Słowa kluczowe: system elektroenergetyczny, prowadzenie ruchu w czasie rzeczywistym, prognozowanie generacji ze źródeł fotowoltaicznych
Wojciech LUBICKI
Wpływ systemu elektroenergetycznego na środowisko – Komitet Studiów C3
Ochrona środowiska to istotny temat prac Komitetu C3 – System Environmental Performance. Podczas sesji generalnej CIGRE w Paryżu w 2016 r. przedstawiciele wielu operatorów systemów przesyłowych podkreślali konieczność wtapiania infrastruktury przesyłowej w krajobraz, przy wykorzystaniu usług architektów krajobrazu. Tematyka znalazła odzwierciedlenie w prezentowanych referatach. W ramach Komitetu C3 przedstawiono 17 referatów, które podzielono na trzy następujące bloki tematyczne: odpowiedzialność środowiskowa, zagadnienia akceptowalności oraz wpływ zmian klimatu na system elektroenergetyczny. Wszystkie te problemy dotyczą wielu krajów i tak np. pokazano rozwiązania dotyczące zagadnień ochrony krajobrazu zastosowane w Wielkiej Brytanii oraz Hiszpanii.
Słowa kluczowe: system elektroenergetyczny, ochrona środowiska, infrastruktura przesyłowa a krajobraz
Maksymilian PRZYGRODZKI
Zagadnienia techniczne systemu – Komitet Studiów C4
W ramach obszaru działań Komitetu Studiów C4 na sesję CIGRE w Paryżu w 2016 r. przygotowano trzy tematy wiodące, które obejmują szeroki zakres działań w różnych dziedzinach, takich jak: jakość energii, kompatybilność elektromagnetyczna i zakłócenia, koordynacja izolacji, wyładowania atmosferyczne i modele zachowań systemu elektroenergetycznego oraz metody numeryczne. Tematami wiodącymi były: wpływ na system elektroenergetyczny źródeł oraz zasobników energii przyłączonych z wykorzystaniem przekształtników, wyzwania dotyczące modelowania i oceny wyładowań piorunowych oraz koordynacji izolacji w przyszłości systemu elektroenergetycznego, a także pokonywanie barier w symulacjach z wykorzystaniem metod EMT, FEM oraz składowych symetrycznych. Poruszane w artykułach zagadnienia techniczne systemu elektroenergetycznego dotyczą warunków, parametrów i zachowań pracy systemu elektroenergetycznego w stanach ustalonych i nieustalonych. Rozważane problemy skupiają się wokół interakcji pomiędzy systemem elektroenergetycznym a podsystemami i urządzeniami, a także przypadkami narażeń na oddziaływania zewnętrzne. Problemy te są często wspólne dla operatorów systemów, nie tylko w Europie, ale również w państwach pozaeuropejskich. Ciągły rozwój urządzeń, instalacji i technologii wytwórczych wyznacza nowe potrzeby i wyzwania dla przyszłych struktur systemów elektroenergetycznych. Prezentowane treści są więc wyznacznikami przyszłych kierunków badań.
Słowa kluczowe: systemy elektroenergetyczne, metody i narzędzia analityczne, stany dynamiczne i przejściowe
Konrad PURCHAŁA, Sebastian KRUPIŃSKI, Anna WRONKA
Rynki energii elektrycznej i regulacja – Komitet Studiów C5
Zagadnienia dyskutowane podczas sesji poświęconej rynkom energii zostały podzielone na trzy następujące tematy: przyszłość regulacji ewoluującego rynku energii elektrycznej; powiązania pomiędzy rynkiem hurtowym i detalicznym; modele rynku i struktury jego regulacji w kontekście ewolucji sektora elektroenergetycznego oraz integracja energetyki rozproszonej, DSR (Demand Side Response) i magazynowania energii elektrycznej z punktu widzenia struktury rynku energii elektrycznej. O rynkach energii elektrycznej decydują obecnie w największym stopniu dwa czynniki. Jeden to gwałtowny rozwój nowych technologii, w szczególności odnawialnych źródeł energii (OZE) i magazynów energii, a drugi to wdrażanie mechanizmów zarządzania popytem DSR. Stwarzają one nowe możliwości biznesowe, ale i wprowadzają znaczące zmiany w istocie samych rynków energii elektrycznej. Decydująca o powodzeniu wielu OZE technologia magazynów energii nie jest na tyle dojrzała, aby można ją wprowadzać jako standard do systemu elektroenergetycznego. Ciągle trwają prace nad udoskonaleniem technologii, a także nad zwiększeniem jej opłacalności, co warunkuje powodzenie tych nowych zasad rynku.
Słowa kluczowe: rynki energii elektrycznej, technologie OZE, sterowanie popytem
Andrzej KĄKOL
Systemy rozdzielcze i wytwarzanie rozproszone – Komitet Studiów C6
Przedstawiono grupę referatów poświęconych problematyce planowania rozwoju i pracy oraz zarządzania pracą sieci dystrybucyjnej z dużym nasyceniem generacji rozproszonej. Rozwój generacji rozproszonej jest przyczyną największych zmian w warunkach pracy sieci dystrybucyjnych SN i nn, które przez wiele lat były projektowane i eksploatowane jako sieci odbiorcze. Obecnie coraz częściej obserwowany jest odwrócony kierunek przepływu mocy czynnej. W niedalekiej przyszłości źródłem zakłóceń w pracy sieci dystrybucyjnych będą samochody elektryczne. Są rozwijane metody estymacji stanu pracy sieci przy wykorzystaniu pomiarów historycznych i ograniczeniu liczby bieżących pomiarów. W jednym z referatów zaprezentowano przegląd metod stosowanych do testowania tzw. rozwiązań typu „Smart”. Został on przygotowany przez międzynarodową grupę naukowców z 11 instytucji, które były zaangażowane w projekty Grid4EU, EvolvDSO, IGREENGrid. Zaprezentowano także metody optymalizacji warunków pracy mikrosieci z uwzględnieniem generacji PV i magazynów energii
Słowa kluczowe: sieci dystrybucyjne średnich napięć, generacja rozproszona, samochody elektryczne
Marek FLORKOWSKI
Materiały i nowoczesne techniki badawcze – Komitet Studiów D1
Omówiono referaty poświęcone zagadnieniom oceny i monitorowania rozwoju nowych materiałów elektrotechnicznych i nowoczesnych technik badawczych ich właściwości eksploatacyjnych. Problemy te dotyczą zarówno materiałów izolacyjnych jak i przewodzących. Przedstawiono także nowoczesne techniki diagnostyczne oraz metody analizy i interpretacji wyników badań procesów przemian w ich strukturach przy narażeniach elektrycznych, cieplnych i środowiskowych. Szczególnym zainteresowaniem objęte są nowe techniki badawcze mające zastosowanie do oceny stanu obiektów w elektroenergetyce. Tematami preferowanymi referatów były: kompaktowe systemy izolacyjne (AC i DC), nowe materiały oraz niestandardowe narażenia i nowe techniki badawcze.
Słowa kluczowe: techniki badawcze, narzędzia diagnostyczne, nowe materiały elektrotechniczne
Tomasz SZUDEJKO
Systemy informatyczne i telekomunikacja – Komitet Studiów D2
Omówiono referaty dotyczące systemów teleinformatycznych i telekomunikacyjnych w sektorze elektroenergetycznym, zaprezentowane w trzech tematach wiodących: nowe aplikacje zarządzania systemem elektroenergetycznym, odpowiedź przedsiębiorstw energetycznych na rosnące zagrożenia bezpieczeństwa informatycznego oraz mobilne systemy i aplikacje operacyjne. Przedstawiono proces tworzenia aktywnego systemu ochrony przed zagrożeniami bezpieczeństwa w sieci. Uwagę poświęcono również monitorowaniu nowych technologii w celu oceny ich wpływu na przedsiębiorstwa elektroenergetyczne. Zaprezentowano wymagania zapewniające poprawną integrację rozproszonych źródeł energii z siecią dystrybucyjną, w szczególności siecią niskich napięć. Przedstawiono charakterystykę sieci niskich napięć jako medium telekomunikacyjnego. Zwrócono uwagę na znaczenie poprawnie funkcjonujących systemów IT w aspekcie automatyki zabezpieczeniowej i prowadzenia ruchu systemu elektroenergetycznego.
Słowa kluczowe: systemy informatyczne i telekomunikacja, nowe technologie, bezpieczeństwo teleinformatyczne