Herbert Leopold GABRYŚ
Elektroenergetyka w Polsce 2019… z wyników za rok 2018 i nie tylko
Elektroenergetyka w Polsce 2019 to oczekiwanie na przyjęcie przedłożonego projektu Polityki energetycznej Polski do 2040 roku. To także zawirowania wynikające z decyzji „zamrażających” ceny energii dla odbiorców końcowych na poziomie czerwca 2018 roku. W oglądzie wyników za rok 2018 elektroenergetyka w Polsce w 2019 roku jawi się korzystniej niż w wynikach za rok 2017. Sumując przychody ze sprzedaży czterech grup kapitałowych w relacji 2018/2017 były o 7,38% większe, zaś w relacji do 2010 większe o 28,58%. Elektroenergetykę w Polsce 2019 uwidacznia trwała już tendencja pomniejszania zużycia energii w relacji do wzrostu gospodarczego. Porównania z lat 2010 i 2018 wymiany energii elektrycznej z zagranicą wskazuje wyraźną dynamikę importu. Udział energetyki odnawialnej w produkcji energii elektrycznej łącznie nie przekroczył 12,7%. Ceny energii elektrycznej na rynku hurtowym TGE wyraźnie wzrosły.
Słowa kluczowe: elektroenergetyka w Polsce, wyniki finansowe elektroenergetyki, rok 2019
Rafał CZAPAJ, Jacek KAMIŃSKI, Pablo BENALCAZAR
Sieci neuronowe dla potrzeb sterowania układów napędowych – wprowadzenie teoretyczne
Artykuł prezentuje opis podstaw biologicznych sieci neuronowych, ich modeli, funkcji aktywacji oraz metod uczenia stosowanych w wielu dziedzinach, w tym w sterowaniu układów napędowych. Odpowiednio dobrane i nauczone sieci neuronowe umożliwiają odtwarzanie niedostępnych pomiarowo zmiennych stanu układu napędowego dzięki ich identyfikacji na podstawie określonych sygnałów wejściowych i wyjściowych obiektu lub na podstawie neuromodelowania układu napędowego. Przedstawione w artykule rozważania poszerzono również o przykładowe zastosowania sztucznych sieci neuronowych w innych dziedzinach tj. prognozowaniu, analizie i klasyfikacji danych oraz filtrowaniu sygnałów pomiarowych.
Słowa kluczowe: sieci neuronowe, sterowanie układów napędowych, sztuczne sieci neuronowe
Marta DROSIŃSKA-KOMOR, Natalia SZEWCZUK-KRYPA
Porównanie wybranych typów elektrowni jądrowych z reaktorem HTGR
Wśród interesujących rozwiązań elektrowni jądrowych USA, Rosja i Chiny proponują zastosowanie tzw. pływających morskich elektrowni nuklearnych. Wchodzi w rachubę wyposażenie ich w reaktor wysokotemperaturowy typu HTGR, chłodzony gazem. Przeprowadzono rozważania i obliczenia sprawności dla bloków 560 MW parowej elektrowni jądrowej i elektrowni z turbiną gazową. Wyższa sprawność turbin parowych nie dyskredytuje możliwości zastosowania obu typów obiegów w zależności od lokalizacji i przeznaczenia elektrowni usytuowanych na morzu w pobliżu trudno dostępnych obszarów lądu i wysp.
Słowa kluczowe: reaktor HTGR, morskie pływające elektrownie jądrowe, energia jądrowa.
Paweł FRĄCZ, Daria WOTZKA, Mirosław GRYSZPIŃSKI
Porównanie rozkładu wyładowań niezupełnych na powierzchni izolatorów ceramicznych i kompozytowych
W artykule przedstawiono wyniki badań powierzchniowych wyładowań niezupełnych na izolatorze odciągowym ceramicznym i kompozytowym średniego napięcia. Badania zostały wykonane w stałych warunkach środowiskowych. Wyniki pomiarów przedstawione zostały za pomocą obrazów światła widzialnego nałożonego na emisję promieniowania elektromagnetycznego w zakresie UV generowanego przez wyładowania niezupełne.
Słowa kluczowe: izolator odciągowy ceramiczny i kompozytowy średniego napięcia, badania powierzchniowych wyładowań niezupełnych
Paweł FRĄCZ, Szczepan PASZKIEL, Piotr SZPULAK
Akustyczna metoda pomiaru wyładowań niezupełnych rozkładu ładunków elektrycznych na powierzchni dielektryka
W artykule przedstawiono metodologię oraz wyniki badań przeprowadzonych metodą emisji akustycznej rozkładu ładunków elektrycznych na powierzchni preszpanu, poddanego czasowej elektryzacji przy napięciu bezpiecznym wynoszącym 0,8 wartości przebicia, przy użyciu specjalistycznej kamery akustycznej. Dokonano również analizy porównawczej uzyskanych wyników z metodą pomiaru emisji promieniowania UV. Wyniki przedstawiono w postaci spektrogramów, które zarejestrowała kamera akustyczna.
Słowa kluczowe: pomiar wyładowań niezupełnych rozkładu ładunków elektrycznych na powierzchni dielektryka, akustyczna metoda pomiaru, kamera akustyczna
Dawid CEBULA
Uszkodzenia łożysk w silnikach zasilanych z przemienników częstotliwości
Wymagania stawiane napędowi elektrycznemu sprawiają, że rozwija się on coraz prężniej. Powstają nowoczesne i nowatorskie układy sterowania i zasilania silników elektrycznych. Zjawiskiem, które zdecydowanie najczęściej powoduje uszkodzenie łożysk jest parcie osiowe na wał silnika. W przypadku silników zasilanych z przemienników częstotliwości najczęstszą przyczyną uszkodzeń elementów tocznych jest występowanie napięcia łożyskowego. Przepływ prądu przez łożyska powoduje występowanie zjawiska zwanego erozją elektryczną, a także przyczynia się do przyspieszonej degradacji smaru. Zjawisko to występuje w generatorach i silnikach. Prądy łożyskowe to tylko jedna z przyczyn uszkodzeń łożysk, jednak niezwykle istotna oraz wymagająca przedsięwzięcia wielu działań i środków zapobiegawczych.
Słowa kluczowe: łożyska, silniki zasilane z przemienników częstotliwości, uszkodzenia łożysk
Jerzy TRZESZCZYŃSKI
Bezpieczeństwo i dyspozycyjność urządzeń energetycznych w ostatniej fazie ich eksploatacji
Ostatnia faza resursu bloku energetycznego to etap eksploatacji, który należy zaplanować dokładniej niż poprzednie. Koniec resursu nie jest na ogół konsekwencją wyczerpania trwałości elementów krytycznych. O zakończeniu eksploatacji decydują zwykle wymagania prawne, którym może towarzyszyć pogorszenie wskaźników ekonomicznych. Stan techniczny bloków w tej fazie eksploatacji odgrywa zasadniczą rolę, bowiem bezpieczeństwo i wysoką dyspozycyjność należy zapewnić przy ograniczonych nakładach na remonty i diagnostykę. Bardziej agresywna eksploatacja takich bloków może zwiększać szanse na poprawę wskaźników ekonomicznych pod warunkiem, że koszty maintenance’u będą w odpowiedniej relacji do wartości produkcji w takim trybie. Tego rodzaju eksploatację bloku w ostatniej fazie jego resursu można zaplanować.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo urządzeń energetycznych, stan techniczny bloków energetycznych, ostatnia faza eksploatacji bloku energetycznego
Tomasz GAWROŃSKI
Ocena stanu dynamicznego turbozespołów
Zwrócono uwagę na zasadność dostosowywania nastaw systemów zabezpieczeń od przekroczenia limitów drgań na podstawie wartości bazowych uzyskiwanych z pomiarów podczas długotrwałej eksploatacji indywidualnie dla każdego kierunku w poszczególnych łożyskach.
Słowa kluczowe: stan dynamiczny maszyn, drgania obudów łożysk, drgania względne wałów, normy.
Jerzy TRZESZCZYŃSKI, Wojciech MURZYNOWSKI
Nadzór diagnostyczny nad warunkową eksploatacją uszkodzonych schładzaczy do czasu ich wymiany lub naprawy
Nadzór diagnostyczny nad warunkową pracą uszkodzonych elementów przedstawiono na przykładzie schładzaczy. Na ich powierzchniach wewnętrznych, w czasie badań nieniszczących wykryto, endoskopowo i potwierdzono ultradźwiękowo, wskazania o charakterze pęknięć eksploatacyjnych. Uszkodzenia takie są praktycznie nienaprawialne, a prefabrykacja i wymiana uszkodzonych elementów wymaga sporo czasu. Metodyka sprawdza się także dla elementów uszkodzonych, dla których wymiana lub naprawa stają się nieopłacalne z uwagi na zbliżający się koniec ich resursu. W artykule przedstawiono metodykę nadzoru warunkowego pracy schładzaczy pary wspieraną aplikacją LM System PRO+® z nowo opracowanymi modułami i algorytmami nadzorującymi postęp pęknięć w trybie on-line.
Słowa kluczowe: nadzór diagnostyczny, warunkowa eksploatacja uszkodzonych schładzaczy, LM System PRO+®
Ewald GRZESICZEK, Sławomir RAJCA, Piotr REICHEL
Diagnostyka turbozespołów na blokach eksploatowanych w trybie regulacyjnym
Wiedza o aktualnym stanie technicznym turbozespołów powinna stanowić podstawę planowania produkcji oraz remontów, zwłaszcza obecnie, gdy warunki pracy konwencjonalnych bloków ulegają istotnym zmianom, a czas pracy najstarszych, ale ciągle bardzo przydatnych w KSE, jednostek przekroczył 250 000 godzin. Miarą stanu technicznego turbiny są: jej dyspozycyjność, stan dynamiczny i sprawność. Bloki, w tym także turbiny, pracują od dłuższego czasu w trybie regulacyjnym. Przejście turbiny z pracy podstawowej do pracy regulacyjnej powoduje powstanie szeregu negatywnych zjawisk wpływających na niezawodność i bezpieczeństwo eksploatacji turbin. Źródeł negatywnych zjawisk związanych z pracą regulacyjną turbin parowych upatrywać można w zmęczeniu małocyklicznym, erozji i korozji postojowej. Częste zmiany obciążenia w zakresie mocy znamionowej i minimum technicznego mogą powodować powstanie uszkodzeń związanych z niskocyklowym zmęczeniem cieplno-mechanicznym. Najbardziej narażone na tego typu uszkodzenia są wirniki turbin, a miejscami szczególnie uprzywilejowanymi dla tego typu uszkodzeń są dławnice końcowe i otwory centralne wirników.
Słowa kluczowe: bloki energetyczne, praca regulacyjna, diagnostyka turbozespołów