Herbert Leopold GABRYŚ
Elektroenergetyka w Polsce 2013. Wyniki I półrocza i co dalej?
Omówiono kryzysowe objawy, jakie wystąpiły w okresie I półrocza 2013 roku w polskiej branży produkcji energii elektrycznej z paliw stałych, a także niekorzystne zmiany w obszarze wykorzystania OZE, zwłaszcza współspalania biomasy. Przedstawiono kilka propozycji rozwiązania tych problemów.
Słowa kluczowe: wyniki gospodarcze elektroenergetyki I półroczu 2013 r., produkcja energii elektrycznej z paliw stałych, elementy polityki energetycznej państwa
Zdzisław ŚLODERBACH
Metoda określania wartości naprężeń hartowniczych w stalach stosowanych także w energetyce
Praca ma charakter poznawczy dla badaczy zajmujących się żywotnością eksploatacyjną elementów maszyn i urządzeń pracujących w energetyce i nie tylko oraz na znaczenie i rolę w tym aspekcie naprężeń hartowniczych. W pracy w sposób encyklopedyczny przedstawiono podstawowe założenia teorii naprężeń hartowniczych opracowaną przez Ranieckiego i Innoue, [3, 4], Zaprezentowano model przemian fazowych i uzyskane na tej podstawie rezultaty. Omówiony został także rozwiązany przez tych autorów problem brzegowy określający stan resztkowych naprężeń hartowniczych w ogrzanej półprzestrzeni wykonanej ze stali węglowej a następnie równomiernie chłodzonej na powierzchni czołowej. Przedstawione zostały także otrzymane główne rezultaty w postaci odpowiednich rysunków,
wykresów i nomogramów.
Słowa kluczowe: żywotność elementów maszyn, teoria naprężeń hartowniczych, naprężenia resztkowe
Michał BIAŁECKI, Jerzy DRUTKO, Radosław IZAKIEWICZ, Antonina KIELECZAWA, Wojciech NOIŃSKI, Piotr PIETRAS, Roman SKAKOWSKI, Wojciech SZUBERT, Edward ZIAJA
Komunikacyjna unifikacja komponentów w Systemie Automatyki MASTER „pod klucz”
Coraz częściej w zakładach przemysłowych preferowane są rozwiązania systemów informatycznych „pod klucz” dla zaspokojenia potrzeb użytkowników wszystkich kategorii, od operatorów procesów technologicznych zaczynając na funkcjach dla kierownictwa i nadzoru kończąc. Bez sprawnych, szybkich systemów komunikacyjnych, opartychna preferowanych standardach i markowym sprzęcie oraz opracowanych w Instytucie mechanizmach unifikujących różnorodne komponenty spotykane w instalacjach obiektowych, realizacja kompleksowych systemów „pod klucz” byłaby niemożliwa. Z założenia System Automatyki MASTER, na każdym jego poziomie organizacyjnym, może współpracować z dowolnymi innymi systemami informatycznymi, zapewniając przy tym przejrzyste rozwiązania konfiguracyjne.
Słowa kluczowe: systemy automatyki, systemy „pod klucz”, linki komunikacyjne
Michał BIAŁECKI, Jerzy DRUTKO, Radosław IZAKIEWICZ, Antonina KIELECZAWA, Wojciech NOIŃSKI, Piotr PIETRAS, Roman SKAKOWSKI, Wojciech SZUBERT, Edward ZIAJA
Funkcje systemów komunikacyjnych w stacjach operatorskich i inżynierskich MASTER - ProSter
Stacje operatorskie i inżynierskie w określonej instalacji Systemu Automatyki MASTER mogą być dowolnie powielane, co oznacza, że określona grupa stacji może posiadać równorzędny dostęp w zakresie akwizycji pomiarów oraz realizacji sterowań z/do konkretnego obiektu technologicznego. Grupa równorzędnych stacji może posiadać również dostęp do dowolnych innych sygnałów obiektowych, będących w obszarze automatyzacji MASTER i obcych systemów, do których wykonane zostały linki. Ponadto w jednej instalacji systemu może istnieć wiele różnych grup stacji, co istotnie wpływa na podniesienie niezawodności pracy systemu MASTER. Taka funkcjonalność systemu jest możliwa dzięki rozbudowanej, wielopoziomowej strukturze sieci komunikacyjnej i zastosowaniu w niej wielu systemów wymiany danych .
Słowa kluczowe: usługi sieciowe „klient- serwer”, stacje operatorskie, stacje inżynierskie
Grzegorz BONIKOWSKI
Nowe rozwiązania dla procesów regulacji
W formie skróconej przedstawiono nowe moduły wykonawcze systemu automatyki MASTER 3SE. Szczególny nacisk położono na niezawodność, klasę i szacowanie niepewności pomiarów. Dodano mechanizmy niezawodności i bezpieczeństwa w postaci archiwizacji kluczowych zdarzeń w logach. Omówiono zagadnienia protokołu HART i jego implementacji w modułach. Nakreślono ogólne tendencje rozwojowe na najbliższy okres.
Słowa kluczowe: system automatyki, MASTER, moduły wykonawcze, HART
Włodzimierz FENNIG, Mariusz LIPIŃSKI, Artur ŁYSIAK, Adam STERNAL, Grzegorz BORYCZKO, Henryk DANIELCZYK, Ireneusz WRÓBEL
System wykrywania i zapobiegania zapłonom oraz pożarom w średniobieżnych młynach węglowych z zastosowaniem automatycznej wysokociśnieniowej instalacji zamgławiania w TAURON Wytwarzanie SA – Oddział Elektrownia Łaziska
Przedstawiono korzyści wynikające z zastosowania wysokociśnieniowej, zautomatyzowanej instalacji zamgławiania do wykrywania i zapobiegania zapłonom oraz pożarom w młynach węglowych wraz z pozytywnymi wynikami testów ruchowych w elektrowni.
Słowa kluczowe: młyn węglowy, zapłon i pożar, mgła wodna
Grzegorz BAŁUKA, Jacek KIERNICKI
Program symulacji anomalii pomiarowych w sieciach dystrybucyjnych nn
Wyzwania ekonomiczne obligują przedsiębiorstwa dystrybucyjne do szukania efektywnych metod obniżania kosztów, w tym metod zwalczania nielegalnego poboru energii elektrycznej. Jedną z takich metod jest „Metoda napięciowa detekcji i lokalizacji anomalii pomiarowych”. Opisany w artykule „Program symulacji anomalii pomiarowych w sieciach dystrybucyjnych nn” umożliwia sprawdzanie celowości stosowania „Metody napięciowej” dla wybranej sieci dystrybucyjnej. Program sy-mulacji pozwala na przeprowadzanie na modelach cyfrowych sieci dystrybucyjnych nn testów sprawdzających zakres stosowalności „Metody napięciowej detekcji i lokalizacji anomalii pomiarowych” i adekwatność uzyskiwanych dzięki niej wskazań miejsc nielegalnego poboru energii. Modele cyfrowe sieci dystrybucyjnych nn stosowane do obliczeń symulacyjnych, odpowiadające najczęściej spotykanym schematom rzeczywistych otwartych sieci dystrybucyjnych nn, zawierają informacje o topologii sieci, jej parametrach elektrycznych i o wielkości poboru energii (mocy) w węzłach odbiorczych. Korzystanie z programu symulacyjnego jest dość łatwe: do okna programu symulacyjnego wstawia się odpowiednie
dane (input) i odczytuje wyniki obliczeń (output).
Słowa kluczowe: system dystrybucyjny, nielegalny pobór energii elektrycznej, kradzież energii, modelowanie, symulacja
Piotr STAWSKI
Perspektywy rozwoju małych elektrowni przydomowych
Przedstawiono prognozy rozwoju dla wybranych technologii mikrogeneracji energii elektrycznej i ciepła. Wybrane technologie oceniono jako takie, które mają rosnące perspektywy aplikacji i są przeznaczone dla przyszłych małych producentów energii – prosumentów. Do tych technologii należą: fotowoltaika, mikroturbiny wiatrowe oraz mikroelektrociepłownie zasilane gazem i wykorzystujące technologię ogniw paliwowych. Przedstawiono zarys projektu pilotowego integrującego wymienione technologie.
Słowa kluczowe: mikrogeneracja, fotowoltaika, mikroturbiny wiatrowe, mikroelekrociepłownie zasilane gazem i wykorzystujące technologię ogniw paliwowych
Jerzy DOBOSIEWICZ, Ewa ZBROIŃSKA-SZCZECHURA
Warunki poprawnej analizy przyczyn nieszczelności rur powierzchni ogrzewalnych kotłów
Omówiono warunki konieczne do prawidłowej identyfikacji przyczyn niszczenia rur powierzchni ogrzewalnych kotła. Pokazano powiązania objawów i przyczyn uszkodzeń z warunkami ich powstawania. Na przykładach pokazano, że uszkodzenia rur kotłowych są zazwyczaj sygnałem innych problemów wynikających z: konstrukcji, eksploatacji, warunków chemicznych, działań remontowych, modernizacji czy diagnostyki. Problemy te stanowią korzenie wszystkich nieszczelności spotykanych w eksploatacji kotłów.
Słowa kluczowe: kotły, powierzchnie ogrzewalne, nieszczelność rur, analiza przyczyn nieszczelności
Krzysztof BRUNNÉ, Kamil STASZAŁEK
Zarządzanie wiedzą w trybie on-line o przyczynach nieszczelności rur powierzchni ogrzewalnych kotłów
Analiza awaryjności i okresowe badania diagnostyczne to dwa najważniejsze źródła informacji i wiedzy stwarzające warunki do zapewnienia wysokiej dyspozycyjności kotłów i bloków energetycznych. Przyczyny awarii powierzchni ogrzewalnych powinny być ujmowane statystycznie. Statystyka jest, w tym przypadku, nie tylko sposobem na porządkowanie informacji, ale także na kreowanie wiedzy. Bez niej ocena stanu technicznego rur oraz prognoza ich trwałości są niemożliwe. Jakość tej wiedzy wynika bezpośrednio z poprawnej analizy przyczyn uszkodzeń oraz kwalifikacji zdarzeń jako awaryjnych. W artykule przedstawiono opracowany i wdrożony - nie tylko w Pro Novum - system organizacji wiedzy o nieszczelnościach rur powierzchni ogrzewalnych, udostępniający wiedzę w trybie on-line.
Słowa kluczowe: kotły, powierzchnie ogrzewalne, przyczyny nieszczelności rur, zarządzanie wiedzą
Paweł GAWRON
Czystość wody kotłowej a uszkodzenia rur w rejonach przewężeń, na łukach oraz na odcinkach pochyłych
Doświadczenia eksploatacyjne i remontowe oraz badania i pomiary wycinków z powierzchni ogrzewalnych kotłów energetycznych wykonywane w sytuacjach awaryjnych wykazują, że znacząca część uszkodzeń lokalizuje się głównie w rejonach: największych obciążeń cieplnych komory paleniskowej, przewężeń, tj. w obszarach zgrzein lub spoin, gdzie występują nadmierne wypływki materiału oraz na odcinkach pochyłych, gdzie występuje rozdział fazowy mieszanki wodno-parowej. Ustalenie przyczyn pierwotnych uszkodzeń wymaga głębokiego zintegrowania informacji z wielu obszarów, w tym fizykochemicznych parametrów pracy urządzeń w obrębie całego obiegu wodno-parowego, a nie tylko elementu, który uległ uszkodzeniu.
Słowa kluczowe: kotły energetyczne, powierzchnie ogrzewalne, uszkodzenia rur, czystość wody kotłowej
Jarosław OSIAK, Ewa GOLISZ, Izabela WIELEWSKA, Adam KUPCZYK
Wybrane aspekty funkcjonowania sektora bioetanolu w Polsce
Omówiono wielkość produkcji biokomponentów w Polsce w latach 2009-2012, ze szczególnym uwzględnieniem sektora bioetanolu. Przeprowadzono analizę i ocenę atrakcyjności sektora bioetanolu w Polsce, opierając się na metodzie wielokryterialnej, punktowej M.E. Portera. Z przeprowadzonych analiz wynika, że nastąpił dalszy spadek liczby inwestycji związanych z produkcją bioetanolu i w związku z tym spadek atrakcyjności (pozycji na rynku) sektora bioetanolu w Polsce.
Słowa kluczowe: bioetanol, biokomponent, biopaliwo, atrakcyjność sektora
Leszek PSTRAŚ
Wpływ pokrywy śnieżnej na wydajność systemów fotowoltaicznych
Systemy fotowoltaiczne (PV) instalowane w warunkach klimatycznych Polski są zwykle narażone na okresowe opady śniegu, który, przykrywając powierzchnię modułów, ogranicza moc instalacji zmniejszając tym samym prognozowany uzysk energetyczny. W artykule omówiono czynniki sprzyjające akumulacji śniegu na modułach fotowoltaicznych oraz przybliżono poziom oddziaływania zalegającej pokrywy śnieżnej na wydajność systemów PV. Przedyskutowano sens usuwania śniegu z modułów oraz różne metody realizacji tego zadania. Przedstawiono istotne aspekty geometrii systemu, które należy uwzględniać na etapie projektowania instalacji fotowoltaicznych w celu minimalizacji potencjalnych strat uzysku. Omówiono również wpływ szronu i gołoledzi na działanie modułów PV.
Słowa kluczowe: fotowoltaika, PV, moduły fotowoltaiczne, wydajność, śnieg, pokrywa śnieżna
Marek STEFAŃSKI, Marcin SIEDLECKI, Andrzej MROZIK, Karol BIAŁOBŁOCKI
Aspekty techniczne i procesowe produkcji gazu generatorowego na przykładzie instalacji zgazowania o mocy 800 kW wykonanej w skali przemysłowej
Przedstawiono aspekty techniczne i procesowe produkcji gazu generatorowego na podstawie doświadczeń związanych z pracami wdrożeniowymi instalacji o mocy cieplnej 800 kW wykonanej w skali przemysłowej, a skonstruowanej przez zespół Instytutu Energetyki. Ta innowacyjna zgazowarka o złożu stałym została zgłoszona do Urzędu Patentowego RP w 2009 roku pod numerem P387641. Obecnie zgazowarka jest włączona w układ satelitarny kotła energetycznego typu EKM-50 w elektrociepłowni Megatem-EC w Lublinie. Jest również możliwość, aby po rozszerzeniu instalacji o linię oczyszczania gazu zgazowarka pracowała w połączeniu z silnikiem spalinowym czy ogniwami paliwowymi. Instalacja służy głównie do celów badawczych, wcześniej była wykorzystywana do produkcji energii odnawialnej. W tym celu została wyposażona w układ pomiaru strumienia biomasy oraz układ archiwizacji danych, spełniający kryteria certyfikacji energii ze źródeł odnawialnych.
Słowa kluczowe: redukcja ditlenku wegla, zgazowanie biopaliw, gaz generatorowy