Grzegorz BŁAJSZCZAK
Wdrażanie europejskiego prawa energetycznego
Unia Europejska przygotowuje obecnie serię rozporządzeń regulujących szczegółowo różne aspekty funkcjonowania sieci i wolnorynkowego handlu energią elektryczną i gazem – tzw. kodeksy sieci. W artykule przedstawiono przebieg procesów powstawania europejskiego prawa energetycznego (ze szczególnym uwzględnieniem elektroenergetyki). Omówiono również organy Unii Europejskiej i ważniejsze instytucje uczestniczące w tym procesie (m. in. Komisja Europejska, ACER, ENTSO-E) oraz krajowe instytucje zaangażowane w tworzenie i wdrażanie tego prawa.
Słowa kluczowe: Unia Europejska, prawo energetyczne, energetyczne instytucje europejskie
Janusz KOTOWICZ
Potencjał poprawy efektywności układów gazowo-parowych na gaz ziemny
Analizując sprawność układów gazowo-parowych zwrócono uwagę, że zasadnicze znaczenie ekonomiczne i termodynamiczne dla wzrostu tej sprawności ma efektywność turbiny gazowej. Powszechnie znany jest wpływ temperatury na wlocie do turbiny gazowej (TIT) na sprawność układu gazowo-parowego. W artykule wskazano na konieczność łącznego traktowania: sprężu, TIT oraz temperatury wylotowej ze sprężarki. Przy analizie sprawności układu wskazano na warunki przekroczenia kolejnych barier w sprawności 61, 63-65, 67%. Analizowano również sprawność układów gazowo-parowych z sekwestracją CO2. Pokazano wpływ energochłonności produkcji tlenu na sprawność układu ze spalaniem tlenowym. Przedstawiono propozycję układu turbiny gazowej z reaktorem membranowym do zeroemisyjnego układu gazowo-parowego i wyznaczono jego sprawność.
Słowa kluczowe: układy gazowo-parowe, sprawność, efektywność turbiny gazowej
Bogdan RUSZCZAK, Michał TOMASZEWSKI
Wspomaganie procesu eksploatacji napowietrznych linii elektroenergetycznych przez ograniczenie wpływu zimowych zjawisk atmosferycznych
Proces obsługi niekorzystnych zdarzeń zimowych przez operatora obejmuje integrację trzech głównych obszarów. Począwszy od wielowymiarowej analizy danych, poprzez wnioskowanie, do podejmowania odpowiednich działań w zakresie zarządzania kryzysowego. Podstawą systemu monitoringu zagrożeń systemu rozdzielczego są pomiary pochodzące z urządzeń rejestrujących pracę systemu przesyłowego oraz stan elementów infrastruktury. Informacje te powinny być uzupełniane o dane napływające z baz danych innych służb, funkcjonujących poza operatorem sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej. Na podstawie informacji z monitoringu zagrożeń system ostrzegania może opracowywać wielowariantowe prognozy i scenariusze możliwego rozwoju zdarzeń. Celem jego działania jest ocena stopnia zagrożenia sieci elektroenergetycznej poprzez analizę i weryfikację danych określających aktualny stan funkcjonowania sieci rozdzielczej oraz prognozowanie możliwości wystąpienia zagrożenia (wczesne rozpoznanie sytuacji kryzysowej). Poza zastosowaniem wspomagania komputerowego dla poszczególnych działań w ramach zarządzania kryzysowego celowe jest zastosowanie systemu komputerowego integrującego narzędzia zastosowane w poszczególnych fazach. Możliwe jest stworzenie nowego systemu wspierającego działania operatora w celu ograniczenia skutków rozległych awarii linii napowietrznych wywołanych ekstremalnymi zjawiskami atmosferycznym lub rozbudowa obecnych, funkcjonujących systemów o nowe elementy związane z ograniczaniem wpływu zimowych warunków atmosferycznych na pracę sieci elektroenergetycznej. Obecnie autorzy pracują nad prototypem takiego systemu. Wdrożenie proponowanego rozwiązania i użytkowanie go w odpowiednio długim okresie pozwoli na zebranie szerszej informacji o warunkach atmosferycznych wpływających istotnie na proces eksploatacji linii elektroenergetycznych.
Słowa kluczowe: linie napowietrzne, procesy eksploatacji, ekstremalne warunki pracy linii
Andrzej FULCZYK
Przystosowanie bloków gazowo-parowych do pracy wyspowej na przykładzie EC Polkowice oraz innych
Omówiono sposób przystosowania małego bloku gazowego do pracy wyspowej oraz do rozruchu przy braku zasilania z sieci zewnętrznej. Omówiono główne założenia do projektu, sposoby detekcji pracy wyspowej generatorów i wyniki prób ruchowych. Przystosowanie małego bloku gazowo-parowego do pracy wyspowej jest relatywnie łatwe. Niewielką turbinę gazową można uruchomić bez konieczności posiadania dużego źródła zasilania, wystarczy generator awaryjny o mocy rzędu 1MVA, a takie coraz częściej spotyka się w elektrowniach zawodowych i zakładach przemysłowych. Można w ten sposób tworzyć lokalne wyspy, które mogą służyć do zapewnienia zasilania dla zakładów pracy wymagających dużego bezpieczeństwa energetycznego lub do uruchomienia innych bloków energetycznych. W przypadku bloków średnich i dużych takie przystosowanie napotyka znacznie więcej trudności, związanych głównie z technologią.
Słowa kluczowe: praca wyspowa bloków energetycznych, bloki parowo-gazowe, przystosowanie bloków do pracy wyspowej
Jerzy KUBOWSKI
Nowe elektrownie jądrowe w Finlandii i na Węgrzech
Omówiono przesłanki decyzji władz Finlandii i Węgier o budowie nowych elektrowni jądrowych produkcji rosyjskiej. Omówiono także projekty tych nowych elektrowni. Projekt elektrowni AES-2006 pokazuje nowe tendencje w podejściu do problemów bezpieczeństwa elektrowni jądrowych. Najważniejszym tego wyrazem jest opracowanie oryginalnych systemów bezpieczeństwa elektrowni AES-006, które uwzględniają nie tylko, jak w reaktorze WWER-1000, wyłącznie opanowanie maksymalnej projektowej awarii, lecz również awarie pozaprojektowe. Do tych ostatnich należą zdarzenia o małym prawdopodobieństwie, które mogą być uwarunkowane zarówno przyczynami wewnętrznymi elektrowni, jak i zewnętrznymi - niezwiązanymi ani z niedoskonałością konstrukcji, ani z tzw. czynnikiem ludzkim. Podstawowym kryterium bezpieczeństwa jest niedopuszczenie do uwolnienia się groźnych skażeń promieniotwórczych poza obręb elektrowni podczas awarii jądrowej. W projekcie elektrowni AES-006 wprowadzone zostały surowe normy ochrony radiologicznej. Wartości dopuszczanych granicznych dawek napromieniania w odniesieniu do personelu i ludności zostały w znacznym stopniu zredukowane; są mniejsze od rekomendowanych przez MAEA: roczna indywidualna efektywna dawka graniczna dla personelu obsługi - 5 mSv/a jest czterokrotnie mniejsza od rocznej granicznej dawki przyjętej w owych zaleceniach, a średnia roczna graniczna dawka podczas eksploatacji - 2 µSv/a jest mniejsza dziesięciokrotnie. Skuteczna dawka graniczna indywidualna dla ludności o wartości 10 mSv/a jest 10 razy mniejsza od średniorocznej granicznej - 100 mSv/a wg normy MAEA.
Słowa kluczowe: nowe rosyjskie elektrownie jądrowe, bezpieczeństwo EJ, normy ochrony radiologicznej
Maciej DZIKUĆ, Stanisław URBAN
Ocena wpływu na środowisko wytwarzania energii cieplnej w wybranych elektrociepłowniach
Przedstawiono metodę oceny cyklu życia LCA (Life Cycle Assessment) w celu określenia oddziaływania wytwarzana energii na środowisko. Ponadto wykazano przydatność tej metody do oceny sektora energetycznego. Zaprezentowano także wpływ wytwarzania energii na środowisko w elektrociepłowniach zasilanych węglem kamiennym. Dokonano również analizy za pomocą metody LCA w celu porównania wpływu na środowisko wytwarzania energii w Elektrociepłowni Polkowice oraz w Elektrociepłowni Legnica. Wskazano na różnicę w osiągniętych wynikach oraz omówiono przyczyny występowania wykazanych oddziaływań środowiskowych. Określono działania, których podjęcie przyczyni się do zmniejszenia wpływu wytwarzania energii na środowisko.
Słowa kluczowe: ocena cyklu życia, energia, ekologia, węgiel kamienny, elektrociepłownie
Monika GWOŹDZIK
Segregacja fosforu
Prezentowany artykuł dotyczy segregacji fosforu w niskostopowych stalach i staliwach eksploatowanych długotrwale w podwyższonej temperaturze. W niskostopowych stalach i staliwach (Cr-Mo, Cr-Mo-V) eksploatowanych długotrwale w urządzeniach konwencjonalnej energetyki w zakresie temperatur 350-600oC fosfor jest najbardziej szkodliwą domieszką, która segreguje do granic ziaren, powodując spadek udarności i wzrost temperatury przejścia w stan kruchy. Im wyższa zawartość fosforu w stali i staliwie, wyższe własności wytrzymałościowe i niższa udarność w stanie wyjściowym, tym silniejszy spadek udarności w czasie eksploatacji elementów w podwyższonych temperaturach Na podstawie literatury oraz badań własnych w sposób modelowy przedstawiono kinetykę równowagowej i nierównowagowej segregacji fosforu, a także desegregację fosforu na granicach ziaren.
Słowa kluczowe: stale niskostopowe, stale energetyczne, segregacja fosforu