Dawid KLIMCZAK
Handel transgraniczny energią elektryczną w regionie CEE
Omówiono specyficzne problemy transgranicznego handlu energią elektryczna w Europie. Stwierdzono, że handel energią elektryczną w regionie CEE należy do zagadnień dość skomplikowanych. Przede wszystkim mnogość przepisów oraz regulacji prawnych poszczególnych krajów implikuje dość złożoną sytuację spółek obrotu. Wiele z zachodnich przedsiębiorstw energetycznych do handlu na danym rynku zatrudnia rodowitych mieszkańców. Zasady wymiany międzysystemowej zmieniają się i obecnie przechodzi się z systemu aukcji explicit na implicit. Znaczna część Europy zachodniej, w szczególności rynek NWE (North West Europe) oraz CWE (Central Western Europe) są już połączone, obecnie kolej na region CEE. Należy zauważyć, że generowanie zysków na handlu transgranicznym będzie coraz bardziej utrudnione. Z jednej strony powyższe wynika ze zmian zasad handlu, z drugiej z dużej liczby uczestników w postacie spółek obrotu. Można wnioskować, że jeżeli w Europie kontynentalnej zostanie wprowadzony model skandynawski hurtowego rynku energii elektrycznej zyskowność handlu na wymianie międzysystemowej zostanie znacznie zredukowana.
Słowa kluczowe: energia elektryczna, handel transgraniczny, handel energią w regionie CEE
Waldemar DOŁĘGA
Rozwój infrastruktury elektroenergetycznej w świetle krajowej polityki rozwoju
Przedstawiono analizę krajowych dokumentów strategicznych w kontekście rozwoju infrastruktury elektroenergetycznej. Regulacje strategiczne w obszarze rozwoju zawarte są w różnych strategiach, politykach i planach działania. Mają charakter wielopłaszczyznowy i dotyczą m.in. przedsiębiorstw energetycznych. Ich postanowienia są szczególnie istotne w procesie realizacji inwestycji elektroenergetycznych na etapie planowania i realizacji procedur formalno-prawnych.
Słowa kluczowe: infrastruktura elektroenergetyczna, rozwój, polityka, prawo
Marek SZADKOWSKI, Andrzej WARACHIM
Przekształcanie istniejących sieci SN w sieci typu Smart
Podjęto próbę zdefiniowania pojęcia sieci SN „Smart Grid”, na podstawie aktualnych wymagań sektora dystrybucji energii elektrycznej, oraz prezentację praktycznych rozwiązań systemowych. Jednocześnie opisano wyzwania stojące przed siecią dystrybucyjną i jej „architektami” w przyszłości.
Słowa kluczowe: sieci elektroenergetyczne SN, sieci smart grid, przekształcenia sieci
Marek SZADKOWSKI, Andrzej WARACHIM
Bezpieczeństwo eksploatacji stacji elektroenergetycznych SN typu PF-P
Opisano – na przykładzie stacji typu PF-P – wybrane aspekty bezpieczeństwa, uwzględniane w czasie projektowania, budowy i eksploatacji stacji średniego napięcia. Szczególną uwagę zwrócono na zagadnienie odporności stacji na skutki zwarć łukowych.
Słowa kluczowe: stacje średniego napięcia, bezpieczeństwo eksploatacji
Mateusz KASPRZYK
Modernizacje układów wody zasilającej kotłów – aspekty techniczne i ekonomiczne
Nadmierne zużycie energii w procesie pompowania w sposób znaczący pogarsza wskaźniki techniczno-ekonomiczne oraz przyczynia się do generowania strat energii i pogorszenia sprawności bloku netto. W artykule zaprezentowano możliwość modernizacji układu wody zasilającej pod kątem poprawy jego efektywności energetycznej i ekonomicznej dla bloków typoszeregu 200 MW. Analizy i symulacje wykonano na przykładzie rzeczywistym bloku pracującego w jednej z krajowych elektrowni. Opisano również możliwość osiągnięcia oszczędności dla bloków typoszeregu 200 MW bez ponoszenia nakładów inwestycyjnych, polegającą na efektywniejszym prowadzeniu układu pomp wody zasilającej.
Słowa kluczowe: blok 200 MW, modernizacja układu wody zasilającej
Mariusz KUSA
Modernizacje układów chłodzenia w procesach przemysłowych – o czym nie wolno zapomnieć
Podano podstawowe informacje o rodzajach układów chłodzenia procesów przemysłowych. Opisano rolę układu chłodzenia procesu przemysłowego oraz określono główne obszary działań, jakie należy poddać analizie przed przeprowadzeniem inwestycji w celu osiągnięcia spodziewanego efektu modernizacji układu. Przedstawiono metodykę wykonania poprawnej analizy pracy układu wody chłodzącej oraz przeanalizowano wpływ temperatury wody ochłodzonej na urządzenia biorące udział w wybranych procesach przemysłowych − na przykładzie chłodzenia skraplaczy turbin parowych oraz chłodnic międzystopniowych sprężarek gazowych.
Słowa kluczowe: procesy przemysłowe, układy chłodzenia, metody modernizacji
Adam PYTEL
Pomiary porównawcze jako metoda ujmująca proces starzenia turbin w aspekcie rozliczenia parametrów gwarantowanych zawartych w kontraktach
Opisano metodykę wykonania pomiarów porównawczych oraz różnice pomiędzy pogorszeniem stanu turbiny wyznaczonym na podstawie normy oraz na podstawie pomiarów porównawczych. Na przykładach wykazano, że tylko poprzez wykonanie pomiarów porównawczych można wyznaczyć rzeczywiste, łączne pogorszenie stanu turbozespołu zarówno ze względu na naturalne zużycie eksploatacyjne, jak też ewentualne zmiany w układzie przepływowym. Posługując się jedynie normą nie ma tej pewności, a w rzeczywistości określenie aktualnego stanu technicznego badanej turbiny w okresie pomiarów gwarancyjnych jest jedynie przybliżone.
Słowa kluczowe: badanie turbin, pomiary porównawcze, pomiary wg normy
Martin STEFANKA, Vaclav PROKOP, Gerhard SALGE
Zastosowanie sensorów pomiarowych w rozdzielnicy SN zgodnie z normą PN-EN 61850-9-2
Sensory pomiarowe SN (niskomocowe, autonomiczne sensory pomiarowe średniego napięcia) stanowią alternatywny sposób wykonywania pomiarów prądu i napięcia niezbędnych do zabezpieczenia i monitoringu systemów elektroenergetycznych średniego napięcia. Sensory te, wykorzystujące alternatywne metody działania, zostały opracowane jako zamienniki tradycyjnych przekładników pomiarowych i w połączeniu z mikroprocesorowymi inteligentnymi urządzeniami elektronicznymi (IED) pozwalają uzyskać szereg korzyści. Jednakże, aby móc w pełni wykorzystać wszystkie zalety sensorów pomiarowych SN w rozdzielnicach SN do rozdziału pierwotnego, niezbędne jest znalezienie sposobu przekazywania sygnału napięciowego w obrębie rozdzielnicy. Norma PN-EN 61850-9-2 oferuje rozwiązanie tego problemu. Zastosowanie techniki cyfrowej określonej w normie PN-EN 61850-9-2 oraz sensorów pomiarowych SN umożliwia znaczącą zmianę w sposobie projektowania rozdzielnic i sieci energetycznych SN.
Słowa kluczowe: rozdzielnice SN, pomiary prądu i napięcia, sensory pomiarowe
Michał TORBUS, Bogusław ZĘBIK
Zintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ
Przedstawiono zintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ. Jest to urządzenie o budowie modułowej, umożliwiające automatyczną kompensację prądów ziemnozwarciowych w elektroenergetycznych sieciach średniego napięcia, bez konieczności stosowania żadnych dodatkowych elementów. BS KKZ jest rozwiązaniem konstrukcyjnym wykonanym w pełni według polskiej myśli technicznej. Został opracowany przez działy projektowe firm BEZPOL i TRAFTA we współpracy z zespołem prof. dra hab. inż. Józefa Lorenca z Instytutu Elektroenergetyki Politechniki Poznańskiej.
Słowa kluczowe: sieci SN, prądy ziemnozwarciowe, urządzenie do kompensacji prądów ziemnozwarciowych
Dave HANSON, Kevin LI, Jorge PLASCENCIA, John LUKSICH, Art LEMM
Znaczenie analizy gazów rozpuszczonych w oleju (DGA) w badaniu płynów estrowych (powstawanie gazów „pasożytniczych” przy prawidłowych warunkach eksploatacyjnych)
Wykazano istnienie związku pomiędzy mechanizmami utleniania szczegółowo opisanymi w dostępnej literaturze a obecnością etanu w elektroizolacyjnych płynach na bazie estrów. Korelacji tej dowodzi kilka właściwości: występowanie zależności od reakcji utleniania w ogólnym ujęciu, zależność od zawartości kwasu linolenowego, zależność od występowania utleniania wolnorodnikowego lub autoutleniania, oraz od utleniania tlenu singletowego włącznie z występowaniem form fotoczułych. Badania te wskazują zakres stężeń etanu, jaki może powstać w wyniku tych procesów. Z doświadczenia, jakie posiadamy na dzień dzisiejszy możemy potwierdzić, że powstawanie etanu niezwiązanego z procesami usterkowymi mieści się w granicach stężeń opisywanych w tych badaniach. Posiłkując się katalogiem danych obejmujących 2800 stosowanych próbek oleju sojowego, najwyższe odnotowane stężenie etanu z nieusterkowych procesów wynosiło 1230 ppm. W przypadku uwzględnienia 90-tego percentyla dla oznaczeń etanu powstałego z nieusterkowych procesów stężenie to wynosiło 72 ppm. Badania mogą posłużyć zainicjowaniu skutecznego wyjaśnienia powstawania gazów „pasożytniczych” w celach oceny diagnostycznej sprzętu elektrycznego, gdzie stosowane są płyny estrowe.
Słowa kluczowe: estrowe płyny elektroizolacyjne, występowanie etanu, gazy „pasożytnicze” w ocenie diagnostycznej