Marek ŁOBODA, Krzysztof LENARCZYK, Bogumił DUDEK
Narażenia piorunowe napowietrznych linii najwyższych napięć a optymalizacja ochrony odgromowej i prac pod napięciem
W artykule dokonano analizy zagrożenia piorunowego oraz statystyk wyłączeń linii przesyłowych 220 kV i 400 kV w Polsce w latach 2010-2016 spowodowanych przez doziemne wyładowania atmosferyczne. Dodatkowo omówiono zagadnienia związane z uwzględnianiem zagrożenia piorunowego podczas realizacji prac na liniach elektroenergetycznych z wykorzystaniem technologii bezwyłączeniowych, tzw. prac pod napięciem (PPN). Scharakteryzowano także podstawowe cechy systemu automatycznej detekcji wyładowań atmosferycznych na obszarze Polski, możliwości wykorzystywania danych z tego systemu dla ochrony odgromowej napowietrznych linii elektroenergetycznych oraz podczas planowania i wykonywania PPN.
Słowa kluczowe: zagrożenia piorunowe, linie przesyłowe 220 kV i 400 kV, prace pod napięciem, system automatycznej detekcji wyładowań atmosferycznych
Małgorzata GÓRCZEWSKA
Dobór oświetlenia w obiektach handlowych
W wielu wnętrzach oświetlenie decyduje o ich funkcjonalności. Niewątpliwie do takiej kategorii należą obiekty handlowe. Światło pełni w nich wielorakie funkcje, wynikające zarówno z konieczności zapewnienia właściwych warunków pracy dla obsługi, jak i potrzeby odpowiedniego zaprezentowania klientom oferowanych towarów i usług. Jego funkcję kształtuje też wzrost świadomości użytkowników oraz projektantów, wspomagany przez rozwój współczesnej techniki oświetlania.
Słowa kluczowe: oświetlenie, normy i zalecenia, oświetlenie we wnętrzach obiektów handlowych, eksponowanie towarów
Maria CECOTKA
Rola regeneracji w remontach na przykładzie doświadczeń Elektrowni Bełchatów
Eksploatacja maszyn i urządzeń powoduje potrzebę wymiany współpracujących ze sobą ich części i podzespołów. Aby zminimalizować koszty napraw oraz ograniczyć ilość wytworzonych odpadów i zużycie nowych materiałów, a tym samym chronić środowisko, stosuje się regenerację zużytych elementów. W zależności od rodzaju detalu, od tego, w jakim środowisku pracuje, z czego jest wykonany, czy też z jakimi elementami współpracuje dobiera się określoną technikę regeneracji. W artykule przedstawiono przykładowe metody regeneracji części stosowane w PGE GiEK S. A. Oddział Elektrownia Bełchatów.
Słowa kluczowe: eksploatacja maszyn i urządzeń elektrowni, techniki regeneracji, PGE GiEK S. A. Oddział Elektrownia Bełchatów
Justyna KOZIARSKA, Andrzej KUREK, Tadeusz ŁAGODA
Porównanie różnych charakterystyk zmęczeniowych stali 16Mo3 dla przypadku rozciągania-ściskania i zginania wahadłowego
W artykule przedstawiono charakterystyki zmęczeniowe wyznaczone w warunkach rozciągania-ściskania i zginania wahadłowego stali 16Mo3. Na podstawie badań własnych jak i zaczerpniętych z literatury dokonano porównania wyników badań zmęczeniowych realizowanych dla rozciągania-ściskania i zginania wahadłowego. Na podstawie opracowanych wykresów zmęczeniowych stwierdzono, że dla tej samej amplitudy naprężenia przy różnych stanach obciążenia, wyższą trwałość zmęczeniową uzyska się w przypadku zginania wahadłowego.
Słowa kluczowe: charakterystyki zmęczeniowe stali16Mo3, rozciąganie-ściskanie, zginanie wahadłowe
Marzena M. LACHOWICZ, Maciej B. LACHOWICZ
Wpływ fazy sigma na pękanie w warunkach ekspolatacyjnych zawiesi wykonanych ze stali żaroodpornej X8CrTi25
W artykule przedstawiono wyniki badań stali X8CrTi25 zastosowanej na zawiesia rurociągów przegrzewacza pary, które uległy wielomiejscowemu pęknięciu podczas eksploatacji z utworzeniem przełomów kruchych. Stwierdzono, że przyczyną powstawania kruchych pęknięć stali były zmiany w mikrostrukturze materiału prowadzące do utworzenia się fazy sigma w formie siatki po granicach ziaren. Doprowadziło to do uzyskania bardzo niskich właściwości plastycznych stali zastosowanej na zawiesia przy zachowaniu jej wysokich właściwości wytrzymałościowych i w konsekwencji do pękania zawiesi.
Słowa kluczowe: badania stali X8CrTi25, zawiesia rurociągów, kruche pęknięcia stali, faza sigma
Katarzyna MAKOWSKA, Zbigniew L. KOWALEWSKI, Paweł ZIÓŁKOWSKI, Janusz BADUR
Ocena stopnia uszkodzenia eksploatowanych łopatek turbiny z wykorzystaniem sygnału szumu Barkhausena
Przeanalizowano doświadczalnie stopień degradacji materiału łopatek turbiny parowej wykorzystując metodę magnetyczną. Zidentyfikowano związek występujący pomiędzy czasem degradacji łopatek turbiny a parametrami sygnału szumu Barkhausena. Porównano wyniki badań z obszaru krawędzi natarcia łopatki oraz z obszaru krawędzi spływu. Opisano również wpływ deformacji plastycznej łopatki powstałej wskutek eksploatacji i demontażu na poziom sygnału szumu.
Słowa kluczowe: degradacja łopatek turbiny parowej, sygnał szumu Barkhausena
Andrzej RUSIN, Michał BIENIEK, Adam WOJACZEK, Maciej ROSKOSZ, Rafał BUDZISZ, Tomasz SKOCZYLAS
Zastosowanie metody SPT w ocenie ryzyka eksploatacyjnego wirników turbin
Wydłużanie czasu i zmiana charakteru eksploatacji węglowych bloków energetycznych jest poważnym problemem zarówno dla służb eksploatacyjnych jak i służb odpowiedzialnych za diagnostykę i remonty w elektrowniach. Pojawiające się nowe ryzyka wymagają rozszerzenia dotychczasowych standardowych badań diagnostycznych. W artykule omówiono metodę badań mikropróbek SPT pozwalającą oszacować zmianę własności mechanicznych stali wirnikowych spowodowanych długotrwałą eksploatacją. Pokazano zastosowanie wyników tych badań do oceny poziomu wzrostu ryzyka eksploatacyjnego turbin.
Słowa kluczowe: metoda badań mikropróbek SPT, własności mechaniczne stali wirnikowych
Andrzej RUSIN
Nieniszczące badania struktury stali w ilościowej ocenie ryzyka eksploatacyjnego elementów bloków energetycznych
W systemach energetycznych wielu krajów wciąż jeszcze eksploatowana jest duża liczba węglowych bloków energetycznych o stosunkowo długim czasie pracy. Często bloki te stanowią podstawowe źródło energii w systemie, a ich niezawodność wpływa na niezawodność całego systemu energetycznego. Istotnym problemem staję się zatem określenie aktualnego stanu technicznego elementów tych bloków oraz ryzyka ich dalszej eksploatacji. W artykule przeanalizowano problem oceny prawdopodobieństwa uszkodzenia krytycznych elementów bloku. Zaproponowano sposób oszacowania prawdopodobieństwa uszkodzenia elementów pracujących w warunkach pełzania przy wykorzystaniu nieniszczących badań struktury metalograficznej stali.
Słowa kluczowe: krytyczne elementy bloku, ocena prawdopodobieństwa uszkodzeń, nieniszczące badania struktury
Łukasz SARNIAK, Rafał MOLAK, Barbara ROMELCZYK, Piotr GARYGA, Krzysztof PRZEPADŁO, Andrzej ZAGÓRSKI
Interpretacja wyników badań małych próbek pobranych z wirników turbin parowych w sposób mało inwazyjny
Precyzyjna ocena stopnia degradacji materiału wirnika turbiny parowej wymaga przeprowadzenia specjalistycznych badań materiałowych. Zastosowanie minipróbek pozwala na ocenę wpływu efektów degradacji materiału wirnika na jego właściwości mechaniczne. W artykule omówiono metodykę pobierania próbek materiału w sposób mało inwazyjny w stosunku do badanego obiektu oraz metodykę badań wytrzymałościowych pobranego w ten sposób materiału przy wykorzystaniu małych próbek, tj. statycznej próby rozciągania. Jednocześnie skupiono się na interpretacji wyników przeprowadzonych badań w kontekście zależności właściwości od wielkości elementu określanego terminem efektu skali.
Słowa kluczowe: wirnik turbiny parowej, ocena stopnia degradacji materiału, metodyka pobierania próbek materiału
Zdzisław ŚLODERBACH
Entalpia i entropia jako wielkości kryterialne stanów krytycznych podczas odkształceń plastycznych materiałów metalicznych?
W artykule przedstawiono szczególną postać potencjału termodynamicznego energii swobodnej (dla materiałów metalicznych) dla przypadku ciała termoplastycznego z izotropowym wzmocnieniem. Autor wykazał, że zmagazynowana energia deformacji plastycznej (z.e.d.p.) może pełnić użyteczną rolę w ocenie stanu materiału i stanu procesu plastycznego kształtowania metali oraz ich stopów. Część artykułu poświęcona jest strumieniowi entropii („produkcji” entropii) i jej wielkości. Stwierdzono, że czas życia każdego systemu energetycznego zdeterminowany jest przez przyrost entropii tego systemu. Entropia jest bowiem pewnym „zegarem” odmierzającym czas życia systemu (układu) energetycznego (technicznego). Jeżeli system energetyczny ma żyć długo, to produkcja entropii w tym systemie powinna być minimalizowana.
Słowa kluczowe: czas życia systemu energetycznego, entalpia, entropia
Piotr TOKARCZYK, Mariusz WOŹNIAK, Janusz BADUR, Tomasz KOWALCZYK, Paweł ZIÓŁKOWSKI
Zagadnienia wpływu temperatury wody zasilającej strumienice na pracę skraplacza turbiny parowej
Określono wpływ temperatury wody zasilającej strumienice odsysające powietrze ze skraplacza turbiny parowej 18K380 na efektywność systemu utrzymania próżni. Motywacją do podjęcia analizy była potrzeba ciągłego udoskonalania pracy elektrowni cieplnych, w tym poprawy efektywności konwersji energii paliw kopalnych na energię elektryczną. W tym celu niezbędne jest przeprowadzenie analizy wszystkich urządzeń i systemów składających się na ogólną sprawność konwersji energii. System utrzymania próżni pomimo, że nie jest układem energochłonnym posiada istotny wpływ na sprawność obiegu parowego poprzez wpływ na temperaturę kondensacji pary. Efektywność tego systemu jest jednak uzależniona od temperatury atmosferycznej. W celu określenia efektywności utrzymania próżni został zaimplementowany innowacyjny system pomiarowy, który pozwala określić masowe strumienie powietrza i pary odsysane z objętości kondensatora.
Słowa kluczowe: strumienice, wpływ temperatury wody zasilającej, skraplacz turbiny parowej 18K380
Paweł TRACZ, Krzysztof WACŁAWIAK, Przemysław SOKOŁOWSKI
Analiza dynamiczna i kinematyczna wybranych cech konstrukcyjnych mechanizmów udarowych stosowanych w elektrofiltrach przemysłowych
W artykule omówiono wybrane zagadnienia poprawy skuteczności strzepywania elektrod zbiorczych elektrofiltrów suchych płytowych poprzez zastosowanie różnych rozwiązań konstrukcyjnych mechanizmów udarowych. Przedstawiono wyniki analizy dynamicznej i kinematycznej młotka strzepywacza elektrod osadczych. Określono wpływ masy młotka przerzutowego na otrzymaną wartość impulsu siły uderzenia bijaka.
Słowa kluczowe: elektrofiltry przemysłowe, mechanizmy udarowe, strzepywacze elektrod osadczych
Paweł ZIÓŁKOWSKI, Janusz BADUR, Paweł JÓŹWIK, Zbigniew BOJAR, Michał STAJNKE, Sebastian KORNET, Piotr Józef ZIÓŁKOWSKI
Zagadnienia modelowania procesu produkcji wodoru dla potrzeb energetyki w reakcji dekompozycji metanolu w innowacyjnych reaktorach termokatalitycznych ze stopu Ni3Al
W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące modelowania pracy reaktora termokatalitycznego wykonanego z cienkiej taśmy ze stopu na osnowie fazy międzymetalicznej Ni3Al. Niniejszy układ umożliwia innowacyjną produkcję wodoru na cele energetyczne poprzez dekompozycję metanolu praktycznie przy ciśnieniu atmosferycznym. Przy obecnym stanie obciążenia turbin parowych w energetyce zawodowej wywołanym zarówno współpracą z odnawialnymi źródłami energii jak i zmiennymi reżimami pracy staje się zasadnym sięganie do nowych technologii magazynowania energii elektrycznej. Przyszłościowym magazynem są paliwa w tym wodór i związany z nim poprzez reakcje chemiczne metanol, których produkcję można analizować przy wykorzystaniu nowoczesnych narzędzi obliczeniowych. W artykule omówiono wyniki analiz numerycznych uwzględniających powierzchniowe reakcje katalityczne a mianowicie: dekompozycję metanolu do wodoru i tlenku węgla. Odniesiono się również do wyników eksperymentów. Przedstawione analizy należy uznać za użyteczne w aspekcie projektowania urządzeń zapewniających wysokosprawną oraz czystą konwersję energii elektrycznej w chemiczną i odwrotnie.
Słowa kluczowe: reaktory termokatalityczne ze stopu Ni3Al, produkcja wodoru, dekompozycja metanolu