Ryszard Malewski, Jan Subocz, Marek Szrot, Janusz Płowucha, Rafał Zaleski
Podstawy oceny opłacalności modernizacji transformatorów
Przedstawiono generalne uwarunkowania rynkowe, które stymulują rewitalizację majątku sieciowego przedsiębiorstw dystrybucyjnych oraz produkujących energię elektryczną. Zaprezentowano najważniejsze metody pozwalające dokonać kompleksowej oceny stanu technicznego oraz przeanalizowano główne techniczno-ekonomiczne składniki kosztów modernizacyjnych, które mogą wspomagać proces decyzyjny w zakresie zarządzania populacją transformatorów. Decyzja o wymianie bądź modernizacji transformatora stanowi istotny czynnik przy planowaniu budżetu przedsiębiorstwa. Podjęcie racjonalnej decyzji wymaga wykonania specjalistycznych badań stanu technicznego transformatora.
Stanisław Łopata, Kamil Kwintowski
Czujniki pojemnościowe w kontroli pełzania wysokoprężnych rurociągów parowych
Ocena stanu technicznego i przydatności do eksploatacji wysokoprężnych rurociągów parowych wymaga regularnej kontroli procesu ich pełzania. Pomaga to w planowaniu wymiany elementów obiektu oraz zapewnia optymalne wykorzystanie materiału. Laboratoryjne, jak i również przemysłowe wyniki badań czujników pojemnościowych typu CERL-Planer i Interatom wykazały ich przydatność do kontroli pełzania rurociągów parowych. Ich istotną zaletą jest możliwość pomiarów odkształcenia pełzania w czasie pracy, tj. pod obciążeniem, bez konieczności odstawiania obiektów, czego wymaga stosowanie np. czopów pomiarowych. Czujniki pojemnościowe mogą być instalowane nie tylko na prostych odcinkach rurociągów, ale również na elementach giętych, dając możliwość ich kontroli, co w krajowej energetyce rzadko dotychczas ma miejsce.
Jan Bujko, Łukasz Szczepaniak
Zwiększenie efektywności działania układu automatycznej regulacji mocy czynnej i częstotliwości w stanach zakłócenia pracy systemu elektroenergetycznego
Przedstawiono wpływ mocowego równoważnika częstotliwości (K) zadawanego w regulatorze centralnym ARCM. Optymalna wartość tego współczynnika umożliwia prawidłową regulację w przypadku większych zakłóceń w systemie elektroenergetycznym.
Magdalena Borgosz-Koczwara, Aleksander Weron, Agnieszka Wyłomańska
Symulacje strategii wytwórców na rynku energii elektrycznej
Przedstawiono nowe podejście do analizy strategii ofertowej wytwórców energii elektrycznej traktując ich jako graczy w grze wieloosobowej. W podejściu tym zakłada się również, że oferty wytwórców są funkcjami liniowymi. Ponadto każdy z graczy dąży do maksymalizacji swojego zysku zabezpieczając się jednocześnie przed nieoczekiwanym ryzykiem, które w tym wypadku zależy od wielkości mocy wytwórczych, współczynników funkcji ofertowej i funkcji kosztów. Dodatkowo zysk każdego z wytwórcy zależy od strategii innych graczy. Toteż decyzje wytwórców są uzależnione od ofert rywali, a gra na rynku energii jest grą z niepełną informacją. Rozszerzono dotychczasowe podejście wykorzystując otrzymane wyniki teoretyczne do kilku przykładów i otrzymując tym samym optymalne oferty wytwórców. Do analiz wykorzystano rzeczywiste dane pochodzące z giełdy energii Nord Pool.
Adam Misiorek
Rozkłady gruboogonowe w modelowaniu zapotrzebowania na energię elektryczną
Wykorzystywane są liniowe szeregi czasowe typu ARMA (a dokładnie odpowiadające im szeregi typu long AR) do modelowania komponenty stochastycznej procesu zapotrzebowania na energię elektryczną (system-wide load) w Kalifornii. Podobnie jak we wcześniejszych artykułach do usuwania sezonowości (komponenty deterministycznej) wykorzystano technikę sezonowej zmienności. Nowością jest natomiast estymacja parametrów wspomnianych szeregów czasowych z założeniem szumów gruboogonowych, tj. opisanych rozkładami hiperbolicznym, NIG bądź stabilnym.
Magdalena Borgosz-Koczwara
CEPRIN – Centrum promowania innowacji w energetyce
Nadrzędnym celem poprawy konkurencyjności dolnośląskiej gospodarki jest uczynienie z niej „gospodarki opartej na wiedzy". Będzie to możliwe poprzez rozwój działalności innowacyjnej, prowadzonej w przedsiębiorstwach, nawiązanie bliskiej współpracy pomiędzy nauką a gospodarką oraz wzmocnienie instytucji ułatwiających współpracę. Jedną z takich instytucji jest CEPRIN – Centrum Promowania Innowacji w Energetyce, współfinansowane przez Unię Europejską i budżet Państwa.
Magdalena Borgosz-Koczwara
„ABS-klaster". Innowacyjny klaster dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Dolnego Śląska
Instytut Automatyki Systemów Energetycznych pozyskał fundusze strukturalne z działania 2.6 ZPORR na projekt o nazwie „ABS-klaster – utworzenie innowacyjnego klastera dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Dolnego Śląska. Analizy, badania, symulacje". Artykuł prezentuje cele i zamie-rzenia realizowanego projektu, a także podkreśla potrzebę powołania takiego klastera dla dobra Dolnego Śląska.
Stanisław Cader, Bogumił Dudek, Roman Fober, Tadeusz Gontarz, Witold Wiśniewski
Sesja 7 – Prace pod napięciem przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych – Wykład dwunasty – Prace pod napięciem przy liniach 110, 220 i 400 kV
W polskich liniach 110 kV wykonywanie prac pod napięciem (PPN) realizowane jest metodą pracy z odległości (metoda francuska). Prace pod napięciem na liniach 220 i 400 kV wykonywane są metodą „na potencjale". Przy użyciu śmigłowców można skutecznie uzupełniać prace wykonywane metodami tradycyjnymi, zwiększając ich skuteczność i bezpieczeństwo. W ostatnich latach na świecie odnotowuje się dynamiczny rozwój techniki PPN na stacjach najwyższych napięć.
Ewa Zbroińska-Szczechura, Jerzy Dobosiewicz
Wpływ warunków eksploatacji kotła na trwałość wężownic przegrzewaczy pary wtórnej
Większość uszkodzeń wężownic przegrzewaczy pary wtórnej (PPW) spowodowana jest ubytkiem grubości ścianki. Przyczyną bezpośrednią ubytku grubości jest korozja wysokotemperaturowa. Najczęściej uszkodzeniom w grodziach ulegają kolanka rur opasujących i obwiedniowych narażonych na bezpośrednie działanie strumienia spalin. Większość uszkodzeń wężownic występuje w kotłach z paleniskami niskoemisyjnymi.
Jerzy Trzeszczyński
Termoszok jako czynnik ograniczający trwałość elementów ciśnieniowych pracujących
powyżej temperatury granicznej
Powyżej temperatury granicznej udział pełzania w wyczerpaniu trwałości szybko rośnie, nie zawsze jednak jest ono jedynym procesem redukującym żywotność. W rzeczywistości pełzaniu towarzyszą inne procesy niszczące, w największym stopniu zmęczenie cieplne oraz najgroźniejsza jego forma – termoszok. Przyczyną termoszoku mogą być niesprawności urządzeń pomocniczych jak również błędy eksploatacyjne i konstrukcyjne. Przypadkowa, w znacznej mierze, obecność termoszoku utrudnia, a niekiedy wręcz uniemożliwia prognozowanie trwałości elementu. Remedium stanowić mogą dobrze zaplanowane badania diagnostyczne oraz profilaktyka.
Sławomir Rajca, Emil Pizon, Krzysztof Brunné
Niektóre doświadczenia związane z badaniami stanu materiału
w obszarze wrębów tarcz wirnikowych
Badaniom poddawane są wręby tarcz oraz wpusty klinowe piast kół nasadzanych wirników WP i SP, pracujące powyżej temperatury granicznej oraz wirników NP, których tarcze pracują w strefie przemiany pary suchej w mokrą – strefa Wilsona. W celu uniknięcia poważnych awarii turbin wymienione elementy powinny być poddawane badaniom diagnostycznym. Najczęstszymi metodami badań w zależności od sposobu mocowania łopatek są: penetracyjne lub magnetyczne, ultradźwiękowe, metalograficzne. W artykule przedstawiono niektóre doświadczenia własne zebrane na podstawie badań nieniszczących oraz metalograficznych.
Wojciech MURZYNOWSKI, Ewald GRZESICZEK
Wpływ geometrii i modeli obliczeniowych MES na rezultaty analizy stanu naprężeń
w obrzeżach tarcz wirnikowych
Wirnik to bez wątpienia najbardziej odpowiedzialny element turbiny. Różne rozwiązania konstrukcyjne, materiałowe i technologiczne oraz warunki pracy tarcz wirnikowych sprawiają, że stosowanie obliczeń analitycznych dla zobrazowania stanu naprężeń/odkształceń staje się czasochłonne i skomplikowane. W referacie przedstawiono przykłady obliczeń numerycznych tarcz wirnikowych. Przedstawiono różne typy analiz i wpływ geometrii na wyniki obliczeń.
Wojciech klepacki
Wpływ zdmuchiwaczy wodnych na stan naprężeń w ekranach parownika
Doświadczenie eksploatacyjne kotłów parowych wykazały, że wodne zdmuchiwacze są najbardziej przydatnym środkiem do oczyszczania rur parownika. Badania dowiodły jednak, że tego typu oczyszczanie jest bardzo niekorzystne dla trwałości rur parownika z uwagi na stan naprężeń powstałych podczas procesu czyszczenia. Jednym z sposobów ograniczenia złego efektu (powstawanie pęknięć) stosowania zdmuchiwaczy wodnych jest zracjonalizowanie ich stosowania do przypadków faktycznie niezbędnych. Ponadto możliwe też jest stosowanie wody o podwyższonej temperaturze, co w sposób znaczny obniża naprężenia powstałe w rurce parownika.
Monika Poskart, Lech Szecówka, Henryk Radomiak
Wpływ współspalania biopaliw stałych, ciekłych i gazowych w procesie reburningu na stężenie NOx
Z przeprowadzonych badań wynika, że zastosowanie biopaliw w procesie reburningu jest efektywnym sposobem zmniejszania stężenia tlenków azotu. Spośród wszystkich analizowanych biopaliw największą skuteczność uzyskano dla biogazu syntetycznego, natomiast wśród biopaliw stałych dla siana. Wysoka skuteczność biogazu syntetycznego wynika przede wszystkim z jego składu, a zwłaszcza wysokiej zawartość metanu, który ma duże powinowactwo do tworzenia rodników węglowodorowych, natomiast w przypadku biopaliw stałych wpływ miała również zawartość części lotnych. Wprowadzanie biogazu syntetycznego przy różnych udziałach potwierdziło słuszność, że dla jednego rodzaju paliwa o stałym składzie chemicznym ilość ciepła wnoszonego do procesu może mieć fundamentalne znaczenie na skuteczność redukcji stężenia NOx.